ارزيابي احتمال خطر شوري آب هاي زيرزميني در دشت‌هاي جنوبي آبخيز بختگان با مدل‌هاي آماري، داده مبنا و تحليل سلسله‌مراتبي فازي

مسايل مرتبط با پياده‌سازي سياست‌هاي ملي در زمينه ي كاهش آسيب‌هاي طبيعي در كشورهاي توسعه‌يابنده نگراني فراگيري است. در اين پژوهش عامل‌هاي موثر بر خطر، آسيب‌پذيري و احتمال خطر (ريسك) شوري آب‌هاي زيرزميني در دشت‌هاي جنوبي آبخيز بختگان با مساحت 6137 كيلومترمربع با دو مدل‌ شاخص آماري و الگوريتم رده‌بندي درخت تصميم، و فرآيند تحليل سلسله‌مراتبي فازي ارزيابي شد. در گام نخست با بررسي داده‌هاي كيفي آب‌هاي زيرزميني از 124 چاه، نقطه‌هاي رخ‌داد شوري آب‌هاي زيرزميني (بر مبناي شاخص هدايت الكتريكي) شناسايي شد. روش حذف ويژگي بازگشتي براي يافتن و انتخاب‌كردن تركيب اصلي شاخص‌ها در تهيه‌ي نقشه‌هاي خطر شوري آب‌هاي زيرزميني به‌كار برده‌شد. پس از تعيين‌كردن اهميت هر شاخص با محاسبه‌ي آزمون جك‌نايف، نقشه‌ي خطر شوري آب‌هاي زيرزميني با دو مدل‌ شاخص آماري و الگوريتم رده‌بندي درخت تصميم پيش‌بيني شد.  اندازه‌ي آسيب‌پذيري منطقه به شوري آب‌هاي زيرزميني با فرآيند تحليل سلسله‌مراتبي فازي سنجيده شد. براي ارزيابي كاركرد مدل‌هاي دومتغيري و اعتبارسنجي مدل‌سازي‌ها آماره‌هاي حساسيت، ويژگي، صحت و ضريب كاپا، و براي مدل‌هاي چندمتغيره چهار معيار ضريب تعيين، ضريب تطابق، ضريب كلينگ گوپتا، و ضريب همبستگي به‌كار برده شد. نقشه ي احتمال خطر شوري آب‌هاي زيرزميني از روي‌هم‌گذاشتن نقشه‌هاي خطر و آسيب‌پذيري تهيه شد. نتيجه‌ها نشان داد كه 4/13 كيلومترمربع از منطقه‌هاي آبياري‌شده در رده‌ي احتمال خطر بسيار زياد است، كه بيش‌ترين مساحت در ميان كاربري‌هاي گوناگون با آسيب‌پذيري خيلي زياد است. برپايه‌ي نتيجه‌ي اين پژوهش مي‌توان گفت كه تدوين طرح‌هاي جامع مديريتي، نظارت و پايش فعاليت‌هاي اجرايي مانند تغيير كاربري‌ها، يا درنظر گرفتن شرايط حاكم در پياده‌سازي كنش‌هاي احيايي ممكن است به مهار و مديريت‌كردن احتمال خطر اين منطقه‌ها كمك شاياني كند.