انتظام و امنيت دانش‌بنيان در چله اول انقلاب و الزامات تداوم موفقيت‌آميز در آينده

هدف و زمينه: پرداختن به علم و پژوهش در فرايند تحقق يك انقلاب علمي عميق در جمهوري اسلامي ايران، مقوله‌اي زيربنايي و وظيفه و مأموريت همه دستگاه‌هاي اجرايي و غيراجرايي و نخبگان علمي عرصه‌هاي علوم مختلف كشور در مسير تحقق اولين توصيه از توصيه‌هاي هفت‌گانه بيانيه گام دوم انقلاب اسلامي مي‌باشد. در اين راستا، از جمله محيط‌هاي هدف‌گذاري‌شده براي ترسيم افقي درخشان در نيروي انتظامي، حوزه علم و پژوهش مي‌باشد. بنابراين، پژوهش كنوني به اين پرسش‌ها، پاسخ مي‌‎دهد: 1. زمينه‌هاي شكل‌گيري و تكامل ساختارهاي علم و پژوهش در نيروي انتظامي جمهوري اسلامي چگونه بوده و بر چه بستري شكل گرفته‌اند؟ 2. مهمترين دستاوردهاي علم و پژوهش در چهل سال گذشته كدام‌اند؟ 3. الزامات تداوم هدفمند و موفقيت‌آميز دانش‌بنياني فراجا در آينده كدام‌اند؟روش: براي پاسخ به پرسش‌ها از روش كيفي و مبتني‌بر تحليل اسناد، تحليل ساختارها و فرايندهاي سازماني و مصاحبه با خبرگان و متوليان علم و پژوهش در فراجا استفاده شده است.يافته‌ها: در ارتباط با پرسش نخست، يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه ساختارهاي علم و پژوهش در چهل سال گذشته، متناسب با تغيير و تحولات صورت‌گرفته در چهار دهه گذشته در سطح كلان كشور در فرايندي تكاملي حركت كرده و در قالب چند دوره اصلي شامل دوره بهره‌مندي ساختاري از تجارب انتظامي انقلاب، دوره سازمان‌يافتگي، دوره تخصص‌گرايي، دوره اجتماعي‌شدن بر بستر تحليل‌هاي اجتماعي، دوره جغرافياپايه شدن بر بستر مطالعات جغرافيايي، دوره حاكميت نگرش راهبردي و آينده‌پژوهي، دوره ايفاي نقش در عرصه ملي و دوره ايده‌پردازي، مديريت دانش و انديشه‌ورزي قابل طبقه‌بندي است. در پاسخ به پرسش دوم، يافته‌ها نشان داد كه مهمترين دستاوردهاي علم و پژوهش در چهل سال گذشته شامل ارتقاء دانش‌بنياني در ساختار انتظامي، ارتقاء سطح علم و دانش كاركنان، توسعه ملموس اعضاي هيئت علمي، ساختارمند شدن گسترده دانش و پژوهش، توسعه مطالعات جامعه‌محور، توسعه پژوهش‌هاي مأموريت/ جغرافيا‌پايه، توسعه مطالعات راهبردي، آينده‌نگر و نظريه‌پردازي، افزايش سهم دانش پليسي در سبد دانش ملي و توسعه نوآوري، ايده‌ پردازي و انديشه‌ورزي بوده است.درنهايت، در پاسخ به پرسش سوم، حركت تكاملي در مسير دستيابي به انتظام و امنيت دانش‌بنيان در سطح مطلوب و آرماني نيازمند الزاماتي همچون توجه به سرمايه‌هاي انساني علمي مناسب، جوان‌گرايي، نخبه‌پروري و استعداديابي، نوآوري، مشاركت‌پذيري علمي، تعاملات هدفمند هم‌افزا، مسئله‌محوري، چابكي متكي بر فناوري‌هاي نوين و اثربخش بودن است.نتيجه‌گيري: نتايج مبتني‌ بر تجارب انتظامي دهه اول انقلاب اسلامي نشان داد كه دانش‌بنياني در فراجا مسير تكاملي خود را طي كرده و جهشي علمي در پرداختن به موضوعات تخصصي، جغرافيايي، راهبردي و آينده‌ پژوهانه را سرلوحه كار خود قرار داده است.