بررسي برخي صفات فيزيولوژيكي در اكوتيپ‌هاي گياه بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) تحت تنش شوري

مقدمه و هدف: بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) گياهي دارويي متعلق به خانواده نعناعيان است كه به‌عنوان گياهي اشتها آور، آرام ‌بخش و بهبود ‌دهنده زخم از آن استفاده مي‌شود. استقرار ضعيف و غيريكنواخت گياهان دارويي در خاك‌هاي مناطق خشك خصوصاً در شرايط تنش‌هاي محيطي غيرزنده از جمله تنش شوري، يكي از مهمترين موانع توسعه و كشت اين گياهان در كشور است. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسي اثر تنش شوري بر برخي صفات فيزيولوژيكي مرتبط با تحمل به تنش شوري در 14 اكوتيپ بادرشبو، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در دو شرايط بدون‌ تنش و تنش شوري انجام شد. دو شرايط آزمايش با استفاده از آب معمولي با هدايت الكتريكي 2/3 دسي‌زيمنس بر متر و آب شور با هدايت الكتريكي 14 دسي‌زيمنس بر متر انجام شد. در اين پژوهش صفات غلظت پرولين، غلظت كلروفيل a و b، غلظت كاروتنوئيد، ميزان نسبي آب برگ، غلظت سديم و پتاسيم و نسبت سديم به پتاسيم اندازه‌گيري شدند. يافته‌ها: نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه اثر تنش شوري براي صفات غلظت كلروفيل a و b، ميزان نسبي آب برگ، غلظت سديم و پتاسيم و نسبت سديم به پتاسيم در سطح احتمال يك درصد معني‌دار شد. برهمكنش تنش × اكوتيپ براي تمام صفات مورد بررسي بهجز غلظت پرولين در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود. بين اكوتيپ‌هاي مورد بررسي براي تمام صفات مورد مطالعه تفاوت معني‌دار در سطح احتمال يك درصد وجود داشت. تنش شوري باعث كاهش معني‌دار غلظت كلروفيل a و b، ميزان نسبي آب برگ و غلظت پتاسيم و افزايش معني‌دار غلظت سديم و نسبت سديم به پتاسيم گرديد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه اكوتيپ‌هاي فريدن، اصفهان و مراغه در هر دو شرايط بدون تنش و تنش شوري داراي مقادير بيشتر غلظت پتاسيم بودند و بنابراين مي‌توان اين اكوتيپ‌ها را براي كشت در هر دو شرايط تنش و بدون تنش شوري پيشنهاد نمود. نتيجه‌گيري: نتايج مقايسه ميانگين داده‌ها براي اكوتيپ‌هاي مورد بررسي نشان داد كه مي‌توان اكوتيپ‌هاي فريدن، اصفهان و مراغه را جهت كشت در هر دو شرايط تنش و بدون تنش شوري پيشنهاد نمود.