تأثير كرم خاكي گونه Eisenia fetida در فراهمي زيستي خاك‌هاي آلوده به سرب در حضور ماده آلي

در زمينه ارزيابي خطرات زيست محيطي، كرم هاي خاكي جزء مهمي از خاك هستند و از لحاظ اكولوژيكي به عنوان يك شاخص بيولوژيكي براي حفظ سلامت و كيفيت خاك در نظر گرفته ميشوند. مطالعه حاضر با هدف كارايي كرم هاي خاكي Eisenia fetida در پالايش زيستي خاك هاي آلوده به سرب در حضور ماده آلي انجام شد. در اين مطالعه ٦ نمونه خاك از عمق صفر تا ۱۵ سانتي متري در فواصل متفاوت اطراف معدن آهنگران و يك نمونه خاك (نمونه شاهد) از منطقه غير آلوده جمع آوري شد. اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با عامل اول نوع كودهاي آلي (كود گاوي، پوره ي هويج ورمي كمپوست و شاهد) و عامل دوم وجود يا عدم وجود كرم خاكي مورد بررسي قرار گرفت. دوازده عدد كرم خاكي با وزن بين ۰/۳ تا ٠/٦ گرم براي هر نمونه خاك (۳۰۰) (گرم)، انتخاب شدند كرم ها به مدت ٤٢ روز در معرض خاك هاي آلوده به سرب با غلظت ۱۳۳/۱۹ تا ۱۳۲۵۰ ميلي گرم بر كيلوگرم قرار گرفتند. در پايان آزمايش غلظت سرب در خاك و بدن كرم هاي خاكي اندازه گيري شد. بيشترين غلظت سرب در بافت كرم هاي خاكي در نقاطي كه نسبت به ساير نقاط نمونه برداري داراي بيشترين غلظت فلز مورد نظر S2 و S3 (نقاط نمونه برداري دوم و سوم) بودند يافت شد. غلظت كم فلز سرب در خاك منجر به بالا بودن فاكتور تجمع زيستي فلزات براي كرم هاي خاكي ميشود بنابراين در اين پژوهش مقدار فاكتور تجمع زيستي براي فلز سرب در نقطه ي S7 بر خلاف ساير نقاط، براي تمام تيمارها بيشتر از يك بدست آمد. افزايش معني داري در بخش سرب تبادلي به ميزان ۵۰ ميلي گرم در كيلوگرم در تيمار كود گاوي بدون كرم خاكي نسبت به ساير تيمارها مشاهده شد. كاربرد تيمارهاي كود گاوي و ورمي كمپوست به ترتيب باعث كاهش معني دار ٦٥٦ و ٦٨٠ ميلي گرم بر كيلوگرم نسبت به نمونهي شاهد (٢٣٥٤ميلي گرم بر كيلوگرم) در بخش كربناته شد. همچنين افزايش معني داري در بخش باقيمانده فلز سرب ( به ميزان ٨٥٦ ميلي گرم بر كيلوگرم) در حضور كرم خاكي مشاهده شد.