بازتأملي در منابع و روش هدف‌گذاري در تربيت اسلامي

مقصود از هدف‌گذاري  تربيتي، تعيين اهداف تربيت در سطوح مختلف، به‌منظور جهت‌دادن به اقدامات تربيتي است. با وجود اينكه در هر هدف‌گذاري  اتقان اهداف به‌دست‌آمده به اطمينان از چگونگي هدف‌گذاري  وابسته است، از ميان پژوهش‌هايي كه تاكنون به ارائۀ  نظام‌مند اهداف تربيتي همت گمارده‌اند، كمتر موردي را مي‌توان يافت كه به‌صراحت و به‌طور مستقل به بحث دربارۀ  چگونگي هدف‌گذاري  پرداخته باشد. درواقع در اين پژوهش‌ها به تفصيل روشن نيست منابع هدف‌گذاري  كدام‌اند و در به دست دادن اهداف چه جايگاهي دارند؟ همچنين  مشخص نيست اين منابع با چه روشي استخراج شده و سپس در سطوح مختلف اهداف (غايي، مياني و عملياتي) چينش يافته‌اند؟ در راستاي اين خلأ، هدف پژوهش حاضر بررسي منابع و روش هدف‌گذاري  در تربيت اسلامي و پاسخ به دو پرسش پيش‌گفته است. روش پژوهش تحليلي - اجتهادي است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد در ديدگاه اسلامي، «وحي» يگانه منبع براي دستيابي به اهداف تربيتي است، كه متكي بر آن مي‌توان به سطوح مختلف اهداف دست يافت. همچنين فرايند دستيابي به اهداف دربارۀ  منبع وحي، به دو مرحلۀ  كلي «كشف» و «چينش» تقسيم مي‌شود. براي كشف اهداف، شناسايي قالب‌ها و اسلوب‌هاي بيان هدف ضرورت دارد. همچنين براي چينش اهداف، با معيار قراردادن ويژگي‌هاي مراتب مختلف هدفي، طبقه‌بندي اهداف ممكن شده و سپس با تحليل اهداف بالادست، نسبت اهداف هر طبقه با يكديگر روشن مي‌‌شود.