تطبيق ديداري نقش بُز سنگ‌‌نگاره‌هاي لم‌گردو و كيارس خوزستان با سنگ‌نگاره‌هاي تيمره، مزاين و خوراوند استان اصفهان و مركزي

تطبيق ديداري نقش بُز سنگ‌‌نگاره‌هاي لم‌گردو و كيارس خوزستان با سنگ‌نگاره‌هاي تيمره، مزاين و خوراوند استان اصفهان و مركزي نقش بُز يكي از نقوش پركاربرد حيواني است كه در ميان سنگ‌نگاره‌ها و ديگر آثار هنري در تركيب با ساير نقوش يا به‌تنهايي به شكل‌هاي مختلف نمايش آن در آثار ايراني تداوم يافته است. با توجه به ديرينگي، تنوع و پراكندگي اين نقش در سنگ‌نگاره‌هاي مناطق مختلف ايران، در اين پژوهش ساختار اين نقش در دو منطقۀ جغرافيايي ايران مقايسه شد؛ ازاين‌رو هدف پژوهش حاضر شناخت وجوه تشابه و تمايز ساختاري نقش‌ بز در سنگ‌نگاره‌هاي دو منطقۀ جنوب‌غرب و مركز ايران به‌منظور‌ آشنايي بيشتر با فرهنگ بصري ايراني است. اينكه نمايش تجسمي و مضموني‌اي كه نقش بز در بستر آن خلق شده و همچنين شيوۀ اجرا و ارائۀ اين نقش در مناطق يادشده چگونه بوده، سؤالي است كه در اين پژوهش به آن پاسخ داده مي‌شود. ‌پژوهش حاضر كيفي ‌و از نظر هدف بنيادي است. روش اين پژوهش تحليلي‌تطبيقي است و جمع‌آوري اطلاعات از منابع كتابخانه‌اي، ميداني و نيز پايگاه‌هاي علمي و پژوهشي معتبر است. بررسي كلي نقش بزهاي منطقۀ خوزستان به‌ويژه در محدودۀ اشكفت لم‌گردو اين گمان را تقويت مي‌كند كه اين بزها غيركوهي يا اهلي است و ترسيم‌كنندگان آنها شايد چوپاناني بوده‌اند كه در هنگام چراي دام خود به تصويرگري روي آورده‌اند. همچنين تكنيك اجرايي حرفه‌اي‌تر نگاره‌ها در منطقۀ گلپايگان و خمين و ترسيم انتزاعي و خلاقانۀ شاخ‌ها اين باور را القا مي‌كند كه نگارندگان اين نقش‌ها احتمالاً شكارچي يا افرادي خبره به‌لحاظ توانايي ترسيمي بوده و بز رسامي‌شدۀ آنها نيز بز كوهي است. فارغ از مقطع زماني و نيز تقدم و تأخر خلق اين سنگ‌نگاره‌ها كه تاكنون مشخص نشده، به گمان نگارندگان ميان نقش بز هر دو منطقه گونه‌اي پيوست و تداوم فرهنگي وجود دارد. دليل اين مدعا تداوم حالت دوراني شاخ بز تا انتهاي دم يا نزديك به سر در هر دو منطقه و همچنين تشابه شاخ بز اغلب نواحيِ دو منطقۀ بررسي‌شدۀ اين پژوهش با شاخ بز سفال معروف و شناخته‌شدۀ شوش است كه تاريخ‌ آن از سوي باستان‌شناسان، هزارۀ چهارم قبل از ميلاد برآورد شده است.