بررسي تفسيري آيه تبليغ با تكيه بر ارزيابي ديدگاه ناسازگاري سياقي

آيه تبليغ كه از آيات شاخص در موضوع ولايت است، در طول تاريخ معركه آراء مفسران فريقين بوده است. برخلاف ديدگاه اكثر مفسران اهل سنت، ديدگاه اكثر مفسران شيعه حاكي از دلالت آيه بر ولايت اميرمؤمنان علي(ع) است. البته روايات دال بر اين معنا محدود در مصادر روايي شيعيان نيست و در برخي مصادر روايي اهل سنت نيز انعكاس يافته است. بر اين پايه بعيد نيست كه اختلاف‌ها در مورد دلالت آيه، ريشه در امري غير از روايات داشته باشد و آن چگونگي فهم ارتباط موجود ميان آيه تبليغ و آيات اهل كتاب است. فهم نادرست اين ارتباط، زمينه طرح ديدگاه ناسازگاري سياقي در استدلال به آيه تبليغ بر ولايت اميرمؤمنان(ع) را فراهم نموده است. در اين راستا نگاهي توصيفي ـ تحليلي به ديدگاه و خاستگاه آن نشان مي‌دهد: آيه تبليغ خواه پيوستگي نزولي با آيات اهل كتاب داشته باشد و خواه نداشته باشد، با توجه به متوقف نبودن دلالت آيات اهل كتاب بر آيه تبليغ و تغيير لحن در آيه تبليغ، آيه‌اي معترضه است؛ همچنين آيه تبليغ با دلالت بر ولايت اميرمؤمنان(ع) به حسب معنا با آيات اهل كتاب مرتبط است؛ روايات صادره از معصومان(ع) در خصوص آيه تبليغ، كوششي هوشمندانه به منظور اثبات ديدگاه نادرستي سياقي بوده است.