ژئوپلي‌نومي روابط ايران با جمهوري آذربايجان و ارمنستان در سال‌هاي 2013 تا 2021

جمهوري آذربايجان و ارمنستان در شمال غربي ايران از ظرفيت‌‌هاي مناسب اقتصادي و حمل‌ونقلي براي تعامل با كشور ما برخوردارند. اما تنش و منازعه ميان باكو و ايروان در سه دهۀ گذشته سبب ايجاد نوسان‌‌هايي در رابطۀ تهران با دو همسايۀ شمالي شده است. از سويي، حضور قدرت‌‌هاي رقيب در قفقازجنوبي نه تنها سبب ايجاد نگراني‌‌هاي امنيتي و ژئوپليتيكي براي ايران شده است، بلكه ضرورت بهره‌‌برداري از فرصت‌‌هاي موجود را براي ايران دوچندان كرده است. به همين منظور دولت يازدهم و دوازدهم با نگاهي عمل‌گرايانه، هم‌زمان در پي مهار تهديدهاي ژئوپليتيكي و تقويت فرصت‌‌هاي اقتصادي ناشي از همسايگي با اين دو كشور بوده است. اين پرسش مطرح است كه دولت حسن روحاني در مورد جمهوري آذربايجان و ارمنستان چه رويكردي داشته است؟ پاسخ به اين پرسش نيازمند چارچوب مفهومي ويژه‌اي است كه با توجه به نگراني‌‌هاي ژئوپليتيكي، ابعاد ژئواكونومي مسئله را نيز مورد توجه قرار ‌‌دهد. با اين هدف با استفاده از روش پديدارشناسي و در قالب مفهوم «ژئوپلي‌نومي» استدلال شده است كه تهران براي حفظ توازن ژئوپليتيكي، رابطه با باكو و ايروان را در حد قابليت‌‌هاي موجود افزايش داده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه جايگاه ژئواكونوميك برتر جمهوري آذربايجان سبب افزايش وزن اين كشور نسبت به ارمنستان به‌ويژه در جنبه‌هاي اقتصادي روابط با ايران (2013 تا 2021) شده است. اين نوشتار با استفاده از داده‌‌هاي كمي و كيفي نوشته شده است.