چالش‌هاي ديپلماسي فرهنگي ايران و تركيه در آسياي مركزي

با فروپاشي اتحاد شوروي، آسياي مركزي به‌عنوان پاره‌اي مهم از اين نظام سياسي، در معرض تغيير و تحولات جدي قرار گرفت. اقتصادهاي ورشكسته، تداوم الگوها و سنت‌هاي فرسوده، كنش سياسي و بنيان‌هاي هويتي ازهم‌گسيخته، جمهوري‌هاي آسياي مركزي را در همان ابتداي دهۀ 1990 دچار آشفتگي ساخت. جمع‎بندي نخبگان سياسي اين كشورها، استقبال از الگوهاي پيشنهادي بازيگران خارجي براي برون‌رفت از اين بن‌بست بود. جمهوري اسلامي ايران و تركيه دو همسايه‌اي بودند كه بيشتر از ديگران به ذهن رهبران اين جمهوري‎ها مي‌آمدند. با توجه به پاره‌اي از ميراث مشترك فرهنگي- هويتي اين دو كشور با اين جمهوري‌ها، هر دو قدرت‌ با بهره‌گيري از چاشني فرهنگ براي نفوذ بر اين منطقه مي‌كوشيدند. اما سياست‎هاي فرهنگي تهران و آنكارا به‌تدريج با موانعي جدي روبه‌رو شد. در اين پژوهش به‌دنبال پاسخ به اين پرسش هستيم كه چالش‎ مهم پيش‎ روي ديپلماسي فرهنگي ايران و تركيه در آسياي مركزي چيست؟ در پاسخ اين فرضيه مطرح مي‌شود كه براي ايران امنيتي‌شدن دستور كارهاي فرهنگي اين كشور و براي تركيه زمزمۀ نوعثماني‎گري و هراس از تسلط منطقه‎اي تركيه، چالش اساسي فراروي ديپلماسي فرهنگي آن در آسياي مركزي است. به‌نظر مي‌رسد در اين دورۀ سي ساله در عرصۀ كنشگري‎ فرهنگي دو كشور در آسياي مركزي، سرانجام نتيجۀ آن، ناكامي نسبي بوده است. روش اين نوشتار كيفي با رويكرد توصيفي- تحليلي از نوع پس‌رويدادي و شيوۀ گردآوري داده‎ها بر اساس داده‎هاي استنادي و مجازي است.