سياست‌گذاري فرهنگي در افغانستان: برنامۀ تلويزيوني «ستارۀ افغان»

در عصر جهاني‌شدن فرهنگي يكي از اساسي‌ترين مسائل رسانه‌اي، تبادل فراملي توليد تلويزيوني است كه در مفهوم «قالب تلويزيوني» نمود پيدا كرده است. در اين نوشتار از ديدگاه سياست‌گذاري فرهنگي و رسانه‌اي به اين پديده مي‌نگريم. در اينجا تجربۀ الگوبرداري از قالب تلويزيوني «قهرمان» در افغانستان با عنوان «ستارۀ افغان» در دوران پيش از خروج نيروهاي خارجي در سال 2021 (دوران جمهوري اسلامي افغانستان) و پيش از سلطۀ دوبارۀ طالبان را به‌عنوان يك مورد مطالعه مي‌كنيم. اين پرسش مطرح است كه جامعۀ افغانستان چه دريافت‌هايي از اين قالب كپي‌برداري‌شده داشته است و اين دريافت‌ها تا چه اندازه با سياست‌هاي اين كشور منطبق بوده است؟ بدين منظور از روش مطالعۀ موردي براي پاسخ به اين پرسش بهره گرفته‌ايم. تمركز اصلي بر تنها يك برنامۀ تلويزيوني بوده و محتوا و مخاطبان اين برنامه را تحليل كرده‌ايم. چارچوب نظري نوشتار جهان‌محلي‌شدن و نظريۀ دريافت است. يافته‌هاي نوشتار نشان مي‌دهد برنامۀ «ستارۀ افغان» با وجود ‏ شباهت با نسخه‌هاي جهاني برنامۀ «قهرمان»، توانسته بود در بستري محلي اثر بگذارد و به محصولي موفق در بازار جهان‌محلي براي جلب مخاطب تبديل شود. با وجود اين، فراتر از جنبه‌هاي تجاري، موفقيت اين برنامه در تحقق سياست‌هاي احتمالي فرهنگي و رسانه‌اي دچار اختلال بود. ستارۀ افغان و چالش قوميت، ستارۀ افغان و چالش سنتي ـ  جديد، ستارۀ افغان و چالش جنسيت، ستارۀ افغان و مسئلۀ نيروهاي نظامي خارجي و ستارۀ افغان و مسئلۀ دياسپورا، جلوه‌هايي از جهان‌محلي‏‌شدگي قالب جهاني «قهرمان» در جامعۀ افغانستان و همچنين عرصۀ دريافت‌هاي متفاوت براي مخاطبان بودند كه بدان‌ها اشاره مي‌كنيم.