سياست علم و فناوري و ايجاد دانشگاه‌هاي كارآفرين در روسيه، تحليلي مبتني بر الگوي مارپيچ سه‌جانبه

با وجود شباهت‌هاي تاريخي چشمگير بين ايران و روسيه، مطالعۀ تجربه‌هاي روسيه براي ما ايرانيان، به‌ويژه در حوزۀ سياست‌گذاري بسيار مفيد است. در اين نوشتار به‌عنوان مطالعۀ موردي سياست علمي و فناوري روسيه و جايگاه كارآفريني در دانشگاه‌هاي اين كشور را مطالعه مي‌كنيم. اين پرسش‌ها مطرح است كه سياست‌هاي روسيه در حوزة علم و فناوري چه تحولاتي را گذرانده و دولت براي نوآوري و ايجاد دانشگاه‌هاي كارآفرين چه اقدام‌هايي انجام داده است و اين اقدام‌ها تا چه ميزان موفق بوده‌اند؟ براي پاسخ به اين پرسش‌ها، در اين نوشتار تلاش‌هاي دولت‌هاي مختلف روسيه در جهت ايجاد زيرساخت‌هاي نهادي براي همگرايي و هم‌افزايي بازيگران سه‌گانة عرصة نوآوري براي تبديل علم به فناوري و توليد دانش‌بنيان را تحليل مي‌كنيم. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد در يك چشم‌انداز تاريخي از زمان روسيۀ تزاري تا به امروز، دولت محرك اصلي توسعۀ علم و فناوري در اين كشور بوده است، اما در پيشبرد هدف تبديل علم به فناوري و تشويق شركت‌ها و دانشگاه‌ها به همكاري براي نوآوري موفق نبوده است. علت آن، ضعف زيرساخت‌هاي نهادي و نبود همكاري نظام‌مند بين اركان سه‌گانۀ حكومت، صنعت و دانشگاه است. بنابراين كاميابي روسيه در نوآوري و توليد دانش‌بنيان به تقويت همگرايي نهادي بين اين بخش‌ها و ايجاد خوشه‌هاي كارآفريني به مركزيت دانشگاه‌ها بستگي دارد. چارچوب نظري كه براي تبيين اين موضوع برگزيديم مدل مارپيچ سه‌جانبه است. بر همين اساس مي‌توان نوشتار حاضر را نوعي مدل‌يابي معادلات ساختاري دانست كه در فرايند آن از روش تحقيق كيفي با تمركز بر موردپژوهي روسيه پيروي شده است.