تأثير كاربري‌هاي مختلف اراضي بر ترسيب كربن و فرسايش خاك در منطقه جزينك سيستان

هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسي تأثير كاربري‌ هاي مختلف جنگل، مرتع، ني‌زار و باير بر ميزان ترسيب كربن و فرسايش‌ پذيري خاك در منطقۀ جزينك واقع در شهرستان زهك، استان سيستان و ‌‌‌بلوچستان است. براي اين منظور پس از ارزيابي ميداني انواع كاربري‌ها، نمونه‌هايي از عمق‌هاي 30-0 و 30-60  سانتيمتري خاك در هر كاربري برداشت ‌شد. برخي ويژگي ‌ها شامل كربن آلي خاك، بافت، جرم مخصوص ظاهري، كربن ترسيب شده و شاخص پايداري خاك دانه‌ ها (MWD) طبق روش ‌هاي استاندارد اندازه‌گيري شد. تجزيه و تحليل داده‍‌ ها از طريق آناليز يك طرفه  ANOVA در قالب طرح بلوك كاملاً تصادفي و مقايسه ميانگين‌ها با استفاده از آزمون توكي در سطح اعتماد 95 % با استفاده از نرم‌افزار SPSS  انجام شد. نتايج نشان داد كه مقدار جرم مخصوص ظاهري دركاربري ني‌زار در عمق ‌هاي مختلف به‌ترتيب0.992gr/cm3 و0.956gr/cm3 كمترين، و در باير به‌ترتيب 1.59gr/cm3 و 1.61gr/cm3 بيشترين مقدار بوده است. ترسيب كربن در كاربري ني‌زار به‌ترتيب در عمق‌ هاي اول و دوم خاك 3234.02kg/ha  و 2455.32kg/ha بيشترين مقدار به ‌دست آمد. كمترين مقدار آن مربوط به اراضي باير به ترتيب در عمق ‌هاي اول و دوم خاك 1967.37kg/ha و 987.65kg/ha مي‌ باشد. پايداري خاك در باير 0.342mm كمترين مقدار و در ني‌زار 1.67mm بيشترين مقدار را داشت. در پژوهش حاضر مشخص شد كه هر چه مقدار كربن و ماده آلي خاك بيشتر و جرم مخصوص كمتر باشد، خاك داراي پايداري و مقاومت بيشتري نسبت به فرسايش است. در اين منطقه كاربري ‌هاي ني‌زار و جنگل بيشترين سطح پايداري و ترسيب كربن را در بين كاربري ‌ها دارد. اين يافته ‌ها مي‌ تواند براي تصميم‌ گيري و به كارگيري شيوه‌ هاي صحيح مديريتي و برنامه ‌هاي بيابان ‌زدايي در مناطق خشك مشابه اين منطقه، مفيد باشد.