مطالعه اثر تغيير تاريخ كشت بر مراحل فنولوژيكي و عملكرد سه لگوم گرمسيري در جنوب كرمان

به‌منظور مطالعه تغيير تاريخ كشت از بهار به زمستان بر طول مراحل فنولوژيكي و عملكرد سه نوع لگوم گرمسيري لوبيا محلي جيرفت، لوبيا چشم بلبلي و ماش، به‌صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل با سه تكرار، در سال‌هاي زراعي 98-1397 و 99-1398 در مزرعه مركز تحقيقات جهاد كشاورزي شهرستان جيرفت اجرا شد. تيمار‌هاي آزمايشي شامل سه تاريخ كشت 10، 20 و 30 بهمن و سه لگوم بود. نتايج حكايت از اين داشت كه لگوم‌ها با توجه به دماي پايه 15 درجه سانتي‌گراد براي مراحل تكاملي خود 1200 درجه-روز رشد دما نياز دارند. بيشترين درجه-روز رشد از كاشت تا جوانه زني، سبز شدن و از مرحله يك تا پنج برگي در هر سه تاريخ كشت متعلق به ماش بود. در الگوي كشت دير‌هنگام، تأثير دما‌هاي پائين منجر به عدم تأمين دماي تجمعي و شاخص درجه-روز رشد از كاشت تا گلدهي و رسيدگي گرديد. ثبات عملكرد توليد دانه در ماش در هر سه تاريخ كشت با ميانگين 0.7 تن در هكتار نشان داد كه اين گياه توانايي انطباق بيشتري با دما نسبت به تغيير تاريخ كاشت دارد. عملكرد دانه در لوبيا محلي و چشم بلبلي با ميانگين به‌ترتيب 2.3 و 4.6 تن در هكتار در كشت در 10 بهمن، از بيشترين مقدار برخوردار بود. كشت زود‌هنگام لگوم‌ها در زمستان، با توجه به تأمين دماي تجمعي در جنوب كرمان قابل توصيه بوده و مي‌تواند به كاهش اثر منفي برخورد مراحل رشد و نمو با گرماي شديد و تبخير و تعرق زياد نسبت به الگوي كشت بهاره منطقه برتري داشته باشد.