اثرات پساب واحدهاي آب شيرين‌كن تخليه شده به محيط زيست دريايي شمال خليج فارس بر بازماندگي و تعادل يوني خرچنگ شناگر آبي، Portunus segnis (Forskal, 1775)

زمينه و هدف: امروزه احداث آب شيرين كن‌ها در سواحل در حال گسترش است، با اين حال اطلاعات محدودي درباره اثرات ناشي از تخليه پساب آنها بر سلامت اكوسيستم دريايي موجود است. از اين‌رو پژوهش حاضر به هدف بررسي تأثير پساب رهاسازي شده اين تاسيسات در اكوسيستم ساحلي خليج فارس بر بازماندگي و تعادل يوني گونه خرچنگ شناگر آبي (P.segnis) تحت شرايط آزمايشگاهي انجام شد. روش بررسي: پساب دو نوع آب شيرين كن فعال در استان هرمزگان با فناوري هاي اسمز معكوس (RO) و حرارتي (MED) جمع آوري شد. سپس تعداد 75 عدد خرچنگ (P.segnis) با ميانگين (SD±) عرض كاراپاس 9/71±2/18 cm و وزن كل g 1/04±61/22 از سواحل بندرعباس زنده گيري به آزمايشگاه منتقل گرديد. نمونه ها در 5 تيمار (با 3 تكرار) كاملا تصادفي تيماربندي و به مدت 60 روز تحت آزمايش قرار گرفتند. مرگ و مير نمونه ها ثبت و در پايان از همولنف نمونه ها جهت اندازه گيري الكتروليت هاي بدن (سديم، كلسيم، منيزيم و پتاسيم) نمونه برداري شد. يافته‌ها: ميزان بقا خرچنگ ها در تيمارهاي پساب نسبت به تيمار شاهد (86 درصد) كاهش يافت كه اين كاهش در تيمارهاي 100RO درصد و100MEDدرصد به‌ترتيب با مقادير 46/7 درصد و 40 درصد بسيار محسوس بود (0/01 p). همچنين سطح الكتروليت‌هاي مورد بررسي نسبت به تيمار شاهد يك روند افزايشي را نشان داد كه اين افزايش در تيمارهاي100ROدرصد و100MEDدرصد شديدتر بود (0/01 p). نتيجه‌گيري: آزمايش حاضر نشان داد كه تخليه پساب آب شيرين كن‌ها باعث بروز تغييرات فيزيولوژيك در موجودات آبزي مي شود كه در محيط طبيعي با هم افزايي ساير استرس هاي اكولوژيك مي تواند به مراتب اثرات شديدتري داشته باشد. بنابراين ضرورت دارد كه مديران اجرايي براي به حداقل رساندن اثرات زيست محيطي پساب واحدهاي آب شيرين كن تدبيري بيانديشند، چرا كه پيشگيري بهتر از درمان است.