مقايسه اثربخشي آموزش گروهي مبتني بر ذهن‌آگاهي، نظريه گشتالت و رويكرد معنوي مذهبي اسلام‌محور بر آشفتگي روان‌شناختي و احساس گناه مادران دانش‌آموزان كم‌توان ذهني آموزش‌پذير

كم‌تواني ذهني، با مشكلات بسياري همراه بوده و روش‌هاي درماني متعددي براي آموزش مادران كودكان مبتلا به اين اختلال معرفي شده است. آموزش گروهي مبتني بر ذهن‌آگاهي، نظريه گشتالت و رويكرد معنوي مذهبي اسلام‌محور از روش‌هاي مؤثر و مهم كاهش مشكلات رفتاري مادران دانش‌آموزان كم‌توان ذهني آموزش‌پذير مي‌باشد. پژوهش حاضر با هدف مقايسه ميزان اثربخشي آموزش گروهي مبتني بر ذهن‌آگاهي، نظريه گشتالت و رويكرد معنوي مذهبي اسلام‌محور برآشفتگي روان‌شناختي و احساس گناه مادران دانش‌آموزان كم‌توان ذهني آموزش‌پذير صورت گرفت. اين پژوهش، مطالعه‌اي نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون پس‌آزمون و گروه كنترل است. جامعه آماري اين پژوهش، شامل تمامي مادران دانش‌آموزان كم‌توان ذهني آموزش‌پذير در سال تحصيلي 1399-1400 است كه در مدارس ابتدايي استثنائي شهر تبريز مشغول تحصيل بودند. با توجه به ساخت تحقيق و شرايط كنوني، براي انتخاب نمونه از روش نمونه‌گيري در دسترس استفاده شد. لذا نمونه آماري، شامل 48 تن از مادران دانش‌آموزان پسر ابتدايي بود كه به صورت تصادفي (12 تن گروه آزمايش ذهن‌آگاهي، 12 تن گروه آزمايشي گشتالت، 12 تن گروه آزمايشي رويكرد معنوي مذهبي و 12 تن گروه كنترل) با رعايت ملاك‌هاي ورود به پژوهش و با جايگزيني تصادفي درگروه‌هاي آزمايش وكنترل انتخاب شدند.جهت جمع‌آوري داده‌ها، مقياس داس (1995) و مقياس عاطفه خودآگاه (1992) استفاده شد. يكي از گروه‌هاي آزمايش برنامه آموزشي ذهن‌آگاهي (8 جلسه)، گروه بعدي برنامه آموزشي گشتالت (10 جلسه)، معنوي مذهبي (11 جلسه) وگروه كنترل برنامه، آموزشي دريافت نكردند. نتايج تحليل كوواريانس نشان داد بين آموزش گروهي مبتني بر ذهن‌آگاهي، نظريه گشتالت و رويكرد معنوي مذهبي اسلام‌محور با گروه كنترل در آشفتگي روان‌شناختي و احساس گناه، تفاوت معناداري وجود دارد. گشتالت نسبت به بقيه درمان‌ها در كاهش احساس گناه مؤثرتر بود. همچنين ذهن‌آگاهي نسبت به بقيه در كاهش آشفتگي روان‌شناختي اثربخش‌تر بود. بر اين اساس مي‌توان نتيجه گرفت آموزش ذهن‌آگاهي، گشتالت و رويكرد معنوي مذهبي مي‌توانند به عنوان مداخلات تكميلي در جهت كاهش و بهبود مشكلات روان‌شناختي مادران دانش‌آموزان كم‌توان ذهني به كار گرفته شوند.