بررسي شخصيت‌هاي قهرمان در مقامات حميدي از ديدگاه نظريه مازلو

مقامه نوع خاصي از داستان‌هاي كوتاه با نثري مسجع است كه براي نخستين‌بار در قرن چهارم هجري توسط بديع‌الزمان همداني در ادبيات عرب رواج پيدا كرد. در اين نوع داستان به سرگذشت قهرماني پرداخته مي‌شود كه به‌طور ناشناس شهر به شهر سفر مي‌كند و در هر مكاني با درآمدن به كسوت و شخصيتي جديد، با توسل به حيله‌گري و قدرت سخنوري، مردم را مي‌فريبد و به تكدي‌گري و كسب مال مي‌پردازد. بعدها قاضي‌حميدالدين بلخي در دورة سلجوقي اين شيوة داستاني را با نگارش كتاب «مقامات حميدي» به ادبيات فارسي وارد كرد و مقامه‌نويسي تا مدتي به حيات خود ادامه داد. در مقامات حميدي برخلاف مقامات بديع‌الزمان همداني و مقامات حريري، شخصيت قهرمان شخصيت واحدي نيست، اما از نظر نوع كُنش و دارا بودن برخي از ويژگي‌‌هاي شخصيتي و رفتاري شباهت بسياري با قهرمانان دو مقامه ديگر دارد. هدف اين مقاله بررسي شخصيت‌هاي قهرمان در مقامات حميدي از ديدگاه نظرية انگيزشي مازلو است و از اين‌رو با شيوه‌اي توصيفي تحليلي مي‌كوشد زواياي پنهاني اين شخصيت‌ها را بر اساس مؤلفه‌هاي اين نظريه در رفتار آن‌ها مورد تحليل قرار دهد. بر اساس يافته‌هاي اين مقاله، تأثير نيازهاي فيزيولژيكي، نياز به ايمني، نياز به عشق و تعلق‌ داشتن، نياز به احترام و نياز به خودشكوفايي، نقش مهمي در شكل‌گيري شخصيت و رفتارهاي خاص اين قهرمانان دارد.