تخمين نسبت سديم قابل ‌تبادل بر اساس نسبت جذبي سديم در خاك‌ هاي شور در خراسان رضوي، ايران

نسبت سديم قابل‌تبادل (ESR) و نسبت جذبي سديم (SAR) دو فاكتور مهم در خاك‌هاي سديمي مي‌باشد. تخمين دقيق نسبت سديم قابل‌تبادل (ESR) كه اغلب با استفاده از تست‌هاي آزمايشگاهي پرهزينه و وقت‌گير انجام مي‌شود، از اهميت زيادي در اصلاح خاك‌هاي سديمي برخوردار مي‌باشد. در مطالعات صورت گرفته در مناطق مختلف، بين نسبت سديم قابل‌تبادل (ESR)  و نسبت جذبي سديم (SAR) رابطه قابل قبولي گزارش‌شده است. هدف از اين مطالعه ارزيابي رابطه رگرسيون خطي بين كاتيون‌هاي محلول و قابل‌تبادل و نسبت جذبي سديم در دشت سرخس استان خراسان رضوي مي‌باشد. در اين مطالعه 124 نمونه خاك به‌طور تصادفي از لايه‌هاي سطحي و عميق خاك‌هاي نواحي آزمايش برداشته شد. نمونه‌هاي خاك از عمق‌هاي 0-30 سانتي‌متري تا 30-60 سانتي‌متري عمق خاك به‌وسيله آگر برداشته شد. سپس مدل رگرسيون خطي براي تخمين نسبت سديم قابل‌تبادل در خاك‌هاي شور خاك بكار رفت. نسبت سديم قابل‌تبادل اندازه‌گيري شده در نمونه‌هاي خاك با نسبت سديم قابل‌تبادل تخميني توسط مدل مورد مقايسه قرار گرفت. نتايج نشان داد كه مقادير ESR و SAR نسبت به عمق تغييرپذيري زيادي داشته و ESR از  SAR تغييرپذيري بيشتري نشان داد. نتايج آناليزهاي آماري نشان داد كه به ترتيب در عمق‌هاي 30-0 سانتي‌متري و 60-30 سانتي‌متري خاك مدل رگرسيوني ESR=0.0182SAR0.027 با (R2=0.92, P 0.001) و ESR=0.0157SAR0.020 با (R2=0.83, P 0.001) مورد قبول مي باشند. بنابراين به‌جاي آزمايش‌هاي وقت‌گير و پر هزينه مي­توان از اين دو مدل رگرسيوني در منطقه مورد مطالعه استفاده كرد.