چالش‌ها و راهكارهايي براي اتخاذ حكمراني فناوري اطلاعات در دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني: مطالعه موردي

مقدمه: «حكمراني فناوري اطلاعات و ارتباطات (فاوا)» از اواخر دهۀ 90 ميلادي در كشورهاي توسعه‌يافته مطرح و جايگزين مديريت فاوا شد. اين رويكرد به دانشگاه‌ها اين امكان را مي‌داد كه علاوه بر تفكيك مسئوليت‌هاي فاوا ميان واحدها و سطوح مختلف، با توزيع حقوق تصميم‌گيري بين ذينفعان، مكانيزم‌هايي را براي پايش تصميمات فاوا در ارتباط تنگاتنگ با چشم‌انداز، مأموريت و اهداف دانشگاه توسعه دهند. اين مطالعه باهدف بررسي چالش‌هاي مديريت فاوا و تبيين ضرورت اتخاذ حكمراني فاوا در دانشگاه‌ موردمطالعه انجام‌شده است. روش ها: پژوهش حاضر از نوع كاربردي بود كه با روش كيفي-توصيفي به‌صورت مطالعه موردي (آبان تا دي‌ماه 1400) در يكي از دانشگاه‌هاي علوم پزشكي استان تهران طي مراحل آماده‌سازي، شناسايي، تحليل و تجويز به اجرا درآمد. براي گردآوري داده‌ها از روش مصاحبۀ نيمه‌ساختارمند مبتني بر نمونه‌گيري غير تصادفي هدفمند قضاوتي و بحث گروهي متمركز و براي تحليل داده‌ها از تحليل محتواي كيفي در نرم‌افزارATLAS-ti استفاده شد. يافته ها: از نظر ساختاري، شوراي فاوا تنها مرجع سياست‌گذاري كلان است كه كارآمدي لازم در تعيين جهت‌گيري‌هاي كلي، استانداردها و مسير حركت دانشگاه را ندارد. شوراي فاوا به لحاظ فرايندي فاقد مأموريت و افق برنامه‌اي بوده و در ايجاد يكپارچگي ميان تصميمات دانشگاه و تصميمات فاوا و نيز پايش تصميمات اين حوزه در ارتباط با اهداف و مأموريت‌هاي دانشگاه عملكرد موفقي نداشته است. در بُعد تعاملي نيز، نتوانسته با ايجاد زبان مشترك ميان فاوا و صاحبان فرايندهاي اصلي، در اجراي سياست‌هاي فاوا وحدت رويه ايجاد كند. نتيجه‌گيري: دانشگاه موردمطالعه براي برون‌رفت از وضعيت فعلي، نيازمند تغييرات جدي در ساختار فاوا و رويكرد كاربران دانشگاه به فاوا است. لازمۀ اين تغييرات، اتخاذ مدل حكمراني فاواي بومي و متناسب‌سازي شده با مشكلات و نيازهاي حال و آيندۀ دانشگاه، به سمت يكپارچگي كامل است.