معرفي نسخه خطي قصاب كاشاني و بررسي سبك شعري آن

زمينه و هدف: يكي از بهترين مشخصه ها در معرفي پيشينۀ فرهنگ ملل گوناگون و اصالت آن نسخه‎هاي خطي است. نسخه هاي خطي بخشي از ميراث فرهنگي و شناسنامۀ ادبي، تاريخي و فرهنگي يك ملت هستند؛ بنابراين معرفي و تصحيح آنها در واقع ارج نهادن به هويّت ملي است. يكي از اين نسخ، نسخه خطي ديوان قصاب كاشاني، شاعر شيعه مذهب عصر صفوي است كه ديوانش با اسلوب سبك هندي مشتمل بر 435 غزل،10 مسمط، 4 قصيده، يك تركيب بند و يك ترجيع بند است. هدف اصلي اين پژوهش معرفي نسخه خطي قصاب كاشاني و ويژگيهاي سبكي و منحصربفرد اين شاعر توانا با موشكافي لايه هاي زباني، بلاغي و فكري آن است. روش مطالعه: اين پژوهش بر مبناي مطالعات كتابخانه اي و به شيوۀ توصيفي_تحليلي انجام شده است. يافته ها: قصاب كاشاني با تسلط بر ادبيات عاميانۀ ايران به خلق تركيبات بديع پرداخته است. در اين سروده ها انواع صنايع لفظي و معنوي با بسامد اسلوب معادله و ارسال المثل خودنمايي مينمايد و در ب مايۀ اين متن مضامين غنايي و مذهبي شاخص است. نتيجه گيري: سعيد قصاب كاشاني با شاگردي در مظهر صائب تبريزي، ديوان اشعار خود را به سبك هندي سروده است. اين اثر از حيث دربر داشتن غزليات قوي و مسمط هايي كه با تضمين از شاعران برجسته فارسي زبان سروده شده است، اثري قابل توجه است. زبان اشعار او ساده و روان است. لغات مهجور و تركيبات عربي در ديوان او اندك است و تعبيرات و عبارات عاميانه زبان شعر او را به زبان مردم كوچه و بازار نزديك كرده است. با تأمل در اشعار او ميتوان دريافت آن اندازه ذوق و احساس دارد كه ميتواند با توجه به پديده هاي طبيعت و محيط زندگي، معاني و مضامين بكر و زيبا را شكار كند و آنها را بر فتراك الفاظ و تعبيرات نو و بي همتا ببندد و خواننده را با شور و هيجان خاصي، همركاب خويش سازد و بدينگونه هنر و شاهكار خود را بنمايش بگذارد. درعين حال ضعف او در گستره دايره لغات در پاره اي موارد او را دچار قافيه انديشي كرده است، بطوريكه در ميان اشعار او ابياتي با عيوب قافيه نيز ديده ميشود. علاوه براين در ديوان اشعار او مطابق شعر بسياري از شاعران سبك هندي نمونه هاي تكرار قافيه، تكرار مصراع و ابيات ذوقافيتين نيز بچشم ميخورد.