هنر فردوسي در توصيفات شاهنامه

زمينه و هدف: توصيف و تصويرآفريني از مهمترين تواناييهاي شاعر در خلق يك اثر منظوم بشمار مي‌آيد؛ زيرا او اين كار را با استفاده از اندوخته هاي ذهني و علمي خود و بكار بردن امكانات زباني و بياني انجام ميدهد. شاهنامۀ فردوسي از جمله منظومه‎هايي است كه از اين منظر جايگاه رفيعي دارد. حكيم طوس در نهايت هنرمندي موقعيتها، اشخاص، گفتگوها، صحنه ها و رويدادها را توصيف نموده و تصاوير بديع، جذاب و ماندگاري خلق نموده است. در اين جستار سعي بر اين است كه راز زيبايي و جذابيت توصيفات فردوسي در شاهنامه مورد بررسي قرار گيرد، اينكه فردوسي چگونه و با استفاده از چه شگردهايي چنين تصاويري خلق نموده است؟ روش مطالعه: روش اين پژوهش توصيفي و تحليل محتواست. داده ها براساس مطالعات كتابخانه اي گردآوري و نمودار فراواني نيز ترسيم شده است. جامعۀ آماري كل شاهنامه به كوشش سعيد حميديان است. يافته‎ها: فردوسي در انواع صحنه‎هاي حماسي و غنايي، عناصر گوناگوني مانند انسانها، جانوران، طبيعت، اشياء و حتي مفاهيم انتزاعي را توصيف نموده است. وي در اين راه از امكانات زباني (انواع جناس، انواع تكرار، موازنه و ترصيع، لغات و تركيبات) و آرايه‎هاي بياني (تشبيه، استعاره، كنايه، مجاز) بهره برده است. نتيجه گيري: راز موفقيت توصيفات شاهنامه در استفاده از انواع عناصر وصف و هنرمندي و خلاقيت در بكارگيري امكانات زباني و بياني است. فردوسي با چيره دستي كم‌نظير خود توانسته است اوج تصاوير حماسي و غنايي را بنمايش بگذارد.