تحليل گزيده‌اي از اشعار فيليس ويتلي، شاعر آفريقايي ـ آمريكايي برپايۀ نظريۀ «استدلالِ» تولمين

نظريۀ استدلال يا استدلال‌ورزي، مطالعه‌اي بينارشته‌اي است كه مي‌توان ازطريق آن و با استنتاج منطقي، به نتيجۀ خاصي رسيد. استنتاج منطقي بدين معنا است كه ادعاهايي، چه صحيح چه غلط، مبتني بر مقدماتي مطرح مي‌شود. اين فرايند در علوم انساني، مناظره‌هاي مدني، مباحثه و گفتگو كاربرد داشته و هدف از آن غالباً اقناع مخاطب و دفاع از اعتقادات ويا منافع طرفين است. يكي ازنظريه‌هاي معروف، نظريۀ استدلال ورزي تولمين است كه داراي شش مؤلفۀ دعا، داده‌ها، برهان، پشتوانۀ برهان، رديّه يا نقيض برهان و شاخص‌هاي قطعيتِ كلام مي‌باشد كه سه مورد اول حضور قطعي و مابقي، اختياري ا‌ند. اين پژوهش تحليلي ـ توصيفي كه بر محور نظريۀ ادبي مي‌باشد، با هدف تحليل و واكاويِ چند قطعۀ برگزيده از اشعار (مجموعه‌هاي دعاوي و توصيه‌هايِ) سياسي، اخلاقي و اعتقادي فيليس ويتلي؛ ويتلي، شاعر آفريقايي ـ آمريكايي(1773) ‌از سه جنبۀ الف) شناسايي برهان‌ها، ب) شناسايي دعاوي و زمينۀ آنها و ج) لحن و قطعيت كلام مورد توجه قرارگرفته است. نتايج حاصل از اين بحث، مشخص مي‌كند كه دعاوي و توصيه هاي ويتلي با زباني ساده و به دور از تصنع و تكلف ادبي بازنويسي شده و نسبت به تعداد قطعات، داراي تنوع بسيار زيادي هستند. دعاوي مذكور، نشان ازآن دارد كه ويتلي در زمرۀ وظيفه‌گرايان قاعده‌نگر كه گرايشي از هنجارشناسان اخلاق هستند، مي‌باشد. در نمونه اشعار بررسي شده، برهان‌هاي متعددي شناسايي شده غالباً ازنوع عقلي بوده و به‌صورت تلويحي و ضمني مورد اشاره قرارگرفته‌اند. هرچند ويتلي، در بيان توصيه‌هاي خود به افراد صاحب‌مسند و عالي‌رتبه، از ساخت‌هاي محافظه كارانۀ دعايي، تعجبي، مبالغه و سؤال خطابي بهره مي‌برده، ولي، غالباً ترجيح مي‌داده از ساختار قاطع خبري استفاده كند كه ذاتاً نيازي به تقويت‌كننده ندارد. در مجموع، ويتلي در اشعار منتخب، لحن قاطع، بااطمينان و باثباتي دارد.