ارزيابي سطوح مختلف آب آبياري قطره‌اي نواري بر عملكرد و اجزاي عملكرد كلزا

به منظور بررسي و ارزيابي سطوح مختلف آب آبياري قطره اي بر عملكرد، اجزاي عملكرد، بهره وري آب و مشخص نمودن مهم ترين متغير مستقل كه بيش ترين تغييرات در عملكرد و بهره وري آب را موجب گرديده از يك سو و بررسي اثر متغير مستقل حجم آب مصرفي بر ديگر متغيرهاي اين پژوهش از سوي ديگر، آزمايشي در دو سال زراعي 91-1390 و 90-1389 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي بهبهان اجرا شد. آزمايش در قالب طرح بلـوك هاي كامل تصادفي به صورت كرت هاي يك بار خرد شده با 4 تكــرار اجرا گرديد. مقدار آب در آبياري قطره اي نواري در چهار سطح 50، 75، 100 و 125 درصد نيازآبي در كرت هاي اصلي و دو رقم Hyola 401 و RGS003 در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج تجزيه و تحليل واريانس در مدل رگرسيون نشان داد كه بيش تر بودن قدرمطلق ضرايب بتا و آماره t هر متغير مستقل موجب شد تا آن متغير به عنوان حساس ترين متغير مستقل اثرگذار بر متغير وابسته معرفي شود. لذا متغير مستقل حجم آب مصرفي، با ضريب بتاي 0.860 و آماره t به ميزان 13.246 بيش ترين اثر را بر متغير ارتفاع بوته داشت. در صفت عملكرد، متغيرهاي مورد بررسي (تعداد خورجين در بوته، تعداد دانه در خورجين، و وزن هزار دانه، حجم آب مصرفي، دوره گل دهي، دوره رشد و ارتفاع بوته) 74.1 درصد (0.741R2=) ميزان نوسانات متغير وابسته (عملكرد كلزا) را تبيين كردند. حجم آب مصرفي با بالاترين قدرمطلق ضريب بتاي 0.563 و آماره t به ميزان 2.967 بيش ترين اثر معني دار در سطح 1 درصد را بر عملكرد گذاشت. در بين متغيرهاي وابسته، حجم آب مصرفي با بالاترين قدر مطلق ضريب بتاي 1.013- و آماره t به ميزان 12.415- بيش ترين اثر منفي و معني دار در سطح 1 درصد را بر بهره وري آب گذاشت. عملكرد با ضريب بتاي 0.427 و آماره t به ميزان 8.000 در رتبه ي دوم اثرگذاري بر بهره وري آب كلزا جاي گرفت و اين اثر در سطح 1 درصد معني دار بود. نتايج ضريب همبستگي پيرسون نشان داد كه بيش ترين ميزان همبستگي تعداد خورجين در بوته و دانه در خورجين هر دو با ارتفاع بوته به ترتيب به ميزان هاي 0.763 و 0.849 محاسبه شدند كه حاكي از موثر بودن افزايش ارتفاع بوته در افزايش تعداد خورجين در بوته و دانه در خورجين بود. تمامي صفات اجزاي عملكرد همبستگي مثبتي با همديگر داشتند كه نشان مي دهد كاهش هر يك از اين صفات مي تواند اثر زيان باري بر عملكرد كلزا در مزرعه داشته باشند. با توجه به اهميت دانه هاي روغني در كشور پيشنهاد مي گردد از نتايج اين تحقيق به منظور شناسايي پارامترهاي متغير اثرگذار بر پارامترهاي وابسته از جمله بهره وري آب در كم آبياري قطره اي گياه كنجد نيز استفاده شود.