مقايسه فعاليت زيستي خاك در جنگل‌ با درختان سوزني ‌برگ و پهن‌ برگ در منطقه بيستون كرمانشاه

نگهداري و حفظ جنگل‌هاي دست كاشت در سرزمين‌هاي خشك و نيمه‌خشك وابسته به بررسي ويژگي‌هاي خاك است، زيرا اين جنگل‌ها به‌مرور زمان ويژگي‌هاي خاك را تغيير داده و مطالعه اين تغييرات موجب افزايش آگاهي و حفظ جنگل‌ها مي‌شود. پژوهش كنوني با هدف بررسي پيامدهاي خوب و بد اين توده‌هاي گياهي جنگلي بر كيفيت زيستي خاك انجام شد. دو نوع جنگل (سوزني‌برگ و پهن‌برگ) كه بر روي يك چشم‌انداز با درجه و جهت شيب يكسان بود انتخاب شدند. 5 تيمار (زمين كشاورزي، زمين بكر، گونه اقاقيا، سرو نقره‌اي و درخت كاج) انتخاب شده و در 3 تكرار از لايه صفر تا 5 سانتي‌متر در دو بخش سايه‌انداز و دور از سايه‌انداز درخت به گونه تصادفي نمونه‌گيري مركب از خاك انجام شد. نتايج تجزيه‌وتحليل ويژگي­هاي زيستي خاك نشان داد كه بالاترين مقادير ويژگي‌هاي تنفس خاك و مقدار ماده آلي مصرف‌شده (12.89 ميلي‌گرم بر كيلوگرم)، تنفس برانگيخته (753.97 ميلي‌گرم بر كيلوگرم)، كربن زيست‌توده ميكروبي (1.04 ميكروگرم كربن بر گرم كربن زيست‌توده ميكروبي در روز)، فعاليت‌هاي آنزيمي و تنفس قارچي در سوزني‌برگان اندازه‌گيري شد. اگرچه مقدار اين ويژگي‌ها در پهن برگان نيز قابل‌توجه بود اما داراي تفاوت معني‌داري بودند. همچنين بالاترين مقادير كسر متابوليكي (1.04 و 0.99 ميكروگرم كربن بر گرم كربن زيست‌توده ميكروبي در روز) و تنفس باكتريايي (به ترتيب 0.6 و 0.78 ميلي‌گرم دي اكسيد كربن بر گرم خاك) در پوشش‌هاي كشاورزي و چراگاه مشاهده شد. نتايج نشان داد كه در منطقه بيستون جنگل‌كاري با گونه‌هاي پهن‌برگ و به‌خصوص سوزني‌برگ باعث بهبود كيفيت خاك نسبت به پوشش‌هاي كشاورزي و چراگاه شده است كه مي‌تواند وابسته به انباشتگي لاش برگ فراوان و خاستگاه كربن آلي براي ريزجانداران در اين پوشش‌ها باشد.