رويكرد قرآن كريم در دگرديسي ضمانت‌هاي اجراي قانون جامعه عصر نزول

جامعه حجاز پيش از نزول قرآن، قوانين متعددي داشت كه نهادينه بودن آن‌ها نشان دهنده وجود اهرم‌هايي براي الزام به قانون است. با نزول قرآن و اصلاح فرهنگ جامعه، در انگاره جامعه از قانون و به تبع آن ضمانت‌هاي اجراي قانون تحول بنيادين صورت گرفت. اين پژوهش به شيوه اسنادي و توصيفي ـ تحليلي با بررسي آيات مرتبط و كتب تاريخي، به اين سؤال پاسخ داده است كه قرآن در روند تغيير ضمانت‌هاي اجراي قانون جامعه عصر نزول، چه روش و رويكردي داشته است. بدين منظور ابتدا از طريق بررسي شرايط اعتقادي و اجتماعي اين جامعه، «امنيت‌خواهي»، «منفعت‌طلبي» و «خرافه‌گرايي» به عنوان اهرم‌هاي الزام قانون در جامعه جاهلي آشكار گرديد. سپس روش قرآن در تغيير انگاره جامعه از قانون از طريق «رواج وحدت و برادري»، «رواج علم و عقلانيت»، «زنده كردن احساسات انساني» و «تابوت‌شكني و عدالت‌خواهي» به عنوان مبناي دگرديسي ضمانت‌هاي اجرايي تشريح شد. در پايان تأثير رويكرد قرآن در اصلاح ماهيت ضمانت‌هاي اجرايي جامعه جاهلي و شكل‌گيري «ضمانت‌هاي دروني» و «ضمانت‌هاي عمومي» در جامعه اسلامي تبيين گرديد.