نقش راويان و ناسخان در پيدايش اختلاف حديث (با تاكيد بر نو آوري‌ هاي آيت‌ الله سيستاني)

«اختلاف حديث» و «عوامل بوجودآورنده ي آن»، از جمله مسائل حديث پژوهي است كه بي‌اعتنايي به آن، منجر به عدم وثوق به حديث و كنار گذاشتن آن مي گردد؛ براين اساس، دانشمندان و حديث پژوهان به دليل تأثير شناخت اسباب اختلاف حديث در چگونگي رفع تعارض آن،  با بررسي اين اسباب مي‌كوشند راهكارهاي برون رفت از تعارض را بيابند. بخشي از اختلاف حديث، در مرحله ي نقل و وصول به طبقات بعدي رخ داده است و در ايجاد آن ناسخان و راويان حديث نقش داشته اند. پژوهش حاضر، موضوع اختلاف حديث را با رويكرد بررسي نقش راويان از عصر پيامبر(ص) تا پايان دوره امامان (ع) با تأكيد بر آراي آيت الله سيستاني مورد واكاوي قرار مي دهد. ايشان پاره اي از اختلافات غير واقعي را از ناحيه ي ناقلان و ناسخان و ناشي از عواملي نظير: عمد و تساهل، يافته و فارغ از تحليل رجالي به بررسي اين عوامل پرداخته است. از مطالعه آثار ايشان برمي آيد عملكردهاي ناسخان و راويان كه منجر به اختلاف حديث شده به سه گونه : عامدانه، غيرعامدانه و مشترك بين حالت عمد و غيرعمد قابل تقسيم است.