علامه طباطبايي و نزديكي به مباني عرفاني در تبيين ادراك حسي

تبيين نحوه ادراك از مهم‏ترين مباحث معرفت‎شناسي در مكاتب فلسفي است. مُثل افلاطون، تجريد ارسطو، مواجهه ابن‏سينا، انشا و مشاهده ملاصدرا، عنوان كلي سبزواري و... نمونه‏هايي از تلاش براي تبيين نحوه ادراك در نفس انساني بوده‏اند. در دوره اخير علامه طباطبايي ديدگاهي متفاوت در ادراك حسي ارائه كرد. به نظر علامه حصول ادراك حسي، مسبوق به شهود حقايق مثالي به علم حضوري است. واقعيت مساوق وجود است و ماهيت اعتباري اضطراري است كه از جهت ارتباط نفس با مقدمات طبيعي حاصل شده است. عرفا نيز با تأكيد بر وجود واحد مطلق، تعينات و ماهيات را حاصل نسبت و اعتبار معرفي كرده‏اند. در اين مقاله به روش تحليلي، ديدگاه علامه را تقرير كرده و نزديكي ايشان به مباني عرفاني در هستي‏شناسي و معرفت‏شناسي را نشان داده‏ايم. علامه در اين نگاه علم حصولي را نه مرتبط با ماهيت خارجي يا حدود وجود مادي كه در مواجهه حضوري با وجود، تبيين نموده و از اين رهگذر به نگاه عرفان نظري نزديك شده است.