پايش، تحليل و ارزيابي ريسك سلامت آلاينده‌هاي جانبي گندزدايي در شبكه آب شرب تبريز

كلر، قدرت اكسيدكنندگي بالاي مواد آلي طبيعي موجود در آب را دارد. تزريق كلر، باعث توليد محصولات جانبي گندزدايي سرطان‌زا و خطرناك تري‌ هالومتان‌ها مي‌شود. در اين پژوهش، از تجزيه‌و‌تحليل توصيفي و سلسله مراتبي براي درك خصوصيات و عوامل خطرناك تأثيرگذار بر سلامت انسان در مواجهه با محصولات جانبي گندزدايي در آب آشاميدني شهر تبريز استفاده شد. اين پژوهش، به منظور ارائه اطلاعات كليدي و راهبردي براي انجام اقدامات مديريتي و كاربردي براي كاهش ريسك سرطاني و غيرسرطاني انجام شد. اين پايش و تحليل با جمع‌آوري نمونه‌هاي مكفي اين پژوهش، در فصول خشك و مرطوب سال با تمركز بر عوامل نسبي تراكم جمعيت منطقه و توپوگرافي بافت شهري براي پهنه‌بندي كاربردي و مديريتي، از شبكه توزيع آب آشاميدني شهر تبريز به‌روش استاندارد با قرائت برخي پارامترهاي فيزيكي و شيميايي در محل نمونه‌برداري و انتقال نمونه‌ها در كمترين زمان ممكن به آزمايشگاه و آماده‌سازي نمونه‌ها و اندازه‌گيري تركيبات تري‌ هالومتان توسط دستگاه كروماتوگرافي گازي و آشكارساز اسپكترومتر جرمي انجام شد. نتايج به‌دست آمده نشان داد كه بيشترين ميانگين غلظت نسبي در شبكه شهري، مربوط به منطقه‌اي است كه درصد بيشتري از آبهاي سطحي تأمين شده كه عبارت است از كلروفرم ppb 1/3049، بروموفرم ppb 2/0961، دي كلرو برومومتان ppb 2/7713 و دي بروموكلرومتان ppb 4/1891 كه با اين وجود، بسيار كمتر از رهنمودهاي بيان شده توسط استاندارد ملي ايران و آژانس حفاظت‌ از محيط‌زيست آمريكا و سازمان بهداشت جهاني است. نتايج براي ارزيابي ريسك سلامت انسان به چندين زيرگروه از نظر فصل خشك يا مرطوب، مناطق مختلف شهري، آبهاي سطحي يا زيرزميني به‌عنوان منبع، تقسيم شدند. علاوه بر اين، در اين پژوهش خطرات سلامت جمعيت‌ با جنسيت و سنين مختلف نيز برآورد شد. در تقسيم‌بندي زماني، خطر سلامت ناشي از قرار گرفتن در معرض DBPs در آب آشاميدني در فصل مرطوب 7/3 درصد بيشتر از فصل خشك بود. ميزان كل ريسك سرطان براي افرادي كه همه طول عمرشان در اين منطقه سكونت كنند عدد 7.63E-06 شد. همچنين شاخص خطر غيرسرطان‌زايي (HI=3.43E-02 1) نشان داد در شرايط كنوني خطر سلامت وجود ندارد. در تقسيم‌بندي سني و جنسيتي، ارزيابي خطر سلامت قرار گرفتن مردان در مقايسه با زنان در معرض DBPs به‌عنوان گروه بزرگ‌سال هم‌تراز شد، اما بين زيرگروه سني مختلف تفاوت‌هايي وجود داشت. خطر ابتلا به سرطان در كودكان 52 درصد بيشتر از بزرگ‌سالان بود.