معيارهاي سنجش معارف شهودي با تاكيد بر آراي صدرالمتالهين

ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﺳﻨﺠﺶ ﻣﻌﺎرف ﺷﻬﻮدي اﺳﺖ. وﻗﻮع ﺧﻄﺎ در ﻣﻌﺎرف ﺑﺸﺮي ﯾﮑﯽ از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻬﻢ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺷﻨﺎﺳﯽ در ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﺖ. ﺧﻄﺎ در ﻋﻠﻢ ﺣﺼﻮﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻋﺪم ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺻﻮرت ذﻫﻨﯽ ﺑﺎ واﻗﻌﯿﺖ ﻣﺎﺑﻪازاي آن در ﺧﺎرج اﺳﺖ؛ اﻣﺎ ﺧﻄﺎ در ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺣﻀﻮري از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ واﺳﻄﻪ ﺻﻮرت ذﻫﻨﯽ ﻣﻄﺮح ﻧﯿﺴﺖ، ﻣﺤﻞ ﺗﺄﻣﻞ و ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺣﻘﺎﻧﯿﺖ در ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺷﻬﻮدي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از اﻗﺴﺎم ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺣﻀﻮري از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺒﺎﺣﺜﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺳﻨﺖ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن در ﻓﻠﺴﻔﻪﻫﺎي ﺷﻬﻮدي ﺣﻮزه ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺤﻞ ﺗﺄﻣﻞ ﺑﻮده اﺳﺖ. اﯾ ﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در ﺻﺪد ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻌﻨﺎي ﺧﻄﺎ در ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺷﻬﻮدي و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﺳﻨﺠﺶ ﺻﺪق آن از ﻧﮕﺎه ﻣﻼﺻﺪراﺳﺖ. ﻣﻼﺻﺪرا ﺑﺎ ﺗﻮﺿ ﯿﺢ ﻣﻌﻨﺎي ﺧﻄﺎ در ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺣﺼﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻋﺪم ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺻﻮرت ذﻫﻨﯽ ﺑﺎ واﻗﻌﯿﺖ ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺖ، ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻄﺎ در ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺣﻀﻮري از ﺳﻨﺦ ﺧﻄﺎ در ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺣﺼﻮﻟﯽ ﻧﯿﺴﺖ. ﻣﻼﺻﺪرا ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺸﻬﻮدات ﻋﺎرف رﺣﻤﺎﻧﯽ اﺳﺖ، ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻣﻘﺎم ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﺸﻬﻮدات دﭼﺎر ﺧﻄﺎ ﺷﻮد. ﺻﺪراﻟﻤﺘﺄﻟﻬﯿﻦ ﻗﺮآن و اﺣﺎدﯾﺚ و ﻋﻘﻞ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دو ﻣﻌﯿﺎر ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺷﻬﻮدي ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از آﻧﺠﺎﺳﺖ ﺑﺎ ﺑﺮﺷﻤﺮدن ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﻣﻌﺎرف ﺷﻬﻮدي، ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻌﺎرف ﺷﻬﻮدي ﺻﺎدق را ﺗﺸﺨﯿﺺ داد.