بررسي مؤلفه‌هاي تربيت‌ دروني در مثنوي مولوي

«تربيت دروني» يا «اكتشافي» مبتني بر فطرت آدمي است و يكي از ناب‌ترين شيوه‌هاي تربيتي است كه در دوره معاصر بسيار به آن توجه شده است؛ روان‌شناسان جديد تربيتي اين روش را يكي از مؤثرترين شيوه‌هاي تربيتي به ‌شمار مي‌آورند. عارفان پهنۀ ادب فارسي نيز توجه ويژه‌اي بر تربيتِ مبتني بر فطرت داشته‌اند. مولوي در مثنوي معنوي، به اصل «تربيت» توجه ويژه‌اي دارد. تربيت در مثنوي ازجمله مفاهيمي است كه مولانا براي نهادينه‌كردن آن در وجود انسان‌ها ـ در كنار اموري مانند خدا، معرفت، سيرو‌سلوك، اعمال عبادي ـ به دروني‌شدن آن نظر داشته‌ است. اين مقاله با هدف بررسي ابعاد تربيت دروني در مثنوي مولوي، درپي پاسخ به اين پرسش است: مهم‌ترين مؤلفه‌هاي تربيت دروني ـ كه انديشمندان و روان‌شناسانِ امر تعليم و تربيت نيز به آن تأكيد داشته‌اند ـ در مثنوي معنوي كدام ‌است؟ بدين‌منظور نگارندگان به‌روش توصيفي ـ تحليلي، مؤلفه‌هاي تربيت دروني را در شش دفتر مثنوي مولوي تحليل و بررسي كرده‌اند. با توجه به دستاورد پژوهش، تأكيد بر زبانِ عمل، تدريجي‌بودن امر تربيت، تقليدنكردن، ثروت محروميّت، حذف‌كردن به‌جاي ارائه‌كردن، عادت‌ستيزي و توجه به تمايزهاي فردي از مهم‌ترين مؤلفه‌هاي تربيت دروني در مثنوي است كه جزئيات و مباحث مربوط به آن در محورهايي جداگانه تحليل و بررسي شده است.