بررسي طرحواره هاي تصويري حسد و حسرت در بوستان سعدي

پژوهش حاضر پس از ارائه بحث هاي نظري در خصوص طرحواره هاي تصويري ـ كه در حوزه معناشناسي شناختي طرح مي شود ـ در پي يافتن پاسخ براي اين پرسش است اصلي است كه اولا سعدي از كدام طرحواره هاي تصويري در تبيين دو مقوله حسد و حسرت بهره جسته؛ ثانيا هدف وي از به كارگيري طرحواره هاي تصويري براي اين دو رذيله اخلاقي چيست؟ اين نوع بررسي نشان داد كه شيخ شيراز در بوستان خويش، اين دو صفت ناپسند اخلاقي را ذيل دو طرحواره حجمي و غير حجمي و بعضا تركيبي از طرحواره ها استفاده كرده است. بر اين اساس، خصلت ناپسند حسد، موجب آفات و آثار منفي فراواني براي شخص حسود مي­گردد كه يكي از آن ها حسرت است. به همين دليل است كه در اين پژوهش، روي اين دو مقوله تأكيد شده است. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه سعدي براي حسد، از دو طرحواره قدرتي و حجمي استفاده كرده. اما حسرت، در همه جاي بوستان داراي طرحواره حجمي است. از نمودارهاي آماري اين مقاله، چنين برمي آيد كه بسامد طرحواره هاي حسرت از حسد بيشتر است. بنابراين سعدي بيش از اين كه بر قدرت حسد تأكيد داشته باشد، به نتيجه آن؛ يعني حسرت، توجه دارد. پس آدمي بايد از حسد دوري كند تا گرفتار نتايج آن نشود. به عبارت ديگر، سعدي ضرورت دوري از حسد را با بيان نتايج ناگزير آن تبيين مي كند. روش پژوهش، تحليلي ـ توصيفي است. لازم به ذكر است كه با اين رويكرد خاص در خصوص بوستان، پژوهشي صورت نگرفته است.