غزالي و آغاز نفوذ روش تفكر فلسفي در كلام اسلامي

امام محمد غزالي (م505) مشهورترين مخالف فلسفه در ميان متكلمين دنياي اسلام است. وي عليرغم ادعاي نقد گفتار فلاسفه در حوزه الهيات، منطق و روش استدلال قياسِ برهاني را مي پذيرد و آن را جايگزين روش استدلال قياسي (ردّ الغائب الي الشاهد) متكلمين پيش از خود مي­كند. در اين مقاله با روش توضيحي-تحليلي نشان خواهيم داد كه غزالي با پذيرش امكان حصول يقين عقليِ خود اتّكا (قياس برهاني)، بسترساز ورود محتواي فلسفه سينوي به كلام اسلامي و شروع تخليط فلسفه با كلام در دنياي اسلام شد. او درعين‌حال با عدم التزام به لوازم اين پذيرش تاريخي در بررسي مباحث الهيات عقلي، در بررسي تفكرات فيلسوفان همانند اسلاف خودش عمل كرد و دچار تهافت در نوع مواجهه با تفكر فلسفي يونان شد؛ قبول روش تفكّر و ردّ محتوي به دليل مخالفت با اصول ايماني و ظواهر ادلّه نقلي.