بررسي مولكول هاي معنايي نام حيوانات پربسامد در ضرب‌المثل‌هاي گويش سيرجاني: معني‌شناسي شناختي

قصه‌ها، لالايي‌ها و ضرب‌المثل‌هاي يك منطقه، خالص‌ترين و عميق‌ترين احساسات، ظريف‌ترين افكار و انديشه‌ها و واقعيات يك جامعه را منعكس مي‌سازند. يكي از ويژگي‌هاي ضرب‌المثل‌ها، كاربرد كلمات معمول و مأنوس همچون اسامي حيوانات، گياهان، ميوه‌ها، اعضاي بدن و رنگ‌ها در مفاهيم ارجاعي و نيز غيرارجاعي و استعاري است كه اغلب با هدف برجسته‌ساختن يك مختصۀ معنايي مثبت يا منفي در آن‌ها و جلب نظر مخاطب به اهميت موضوع است. هدف اين پژوهش، بررسي مولكول‌هاي معنايي نام حيوانات پربسامد در ضرب‌المثل‌هاي گويش سيرجاني براساس چارچوب معني‌شناسي شناختي است. بدين منظور، پس از گردآوري مجموعه‌اي شامل «950» ضرب‌المثل گويش سيرجاني، تعداد «405» ضرب‌المثل، حاوي نام انواع حيوانات، استخراج و از اين تعداد به بررسي ضرب‌المثل‌هاي حيوانات پربسامد در گويش سيرجاني با رويكردي معنايي-‌شناختي پرداخته شد و از نام هر حيوان چند ضرب‌المثل ذكر گرديد. نتايج تحليل داده‌ها نشان داد كه سه حيوان اهلي و بومي شهرستان سيرجان به ترتيب خر، سگ و شتر پربسامدتر و پركاربردتر از بقيّۀ حيوانات اهلي و وحشي در ضرب‌المثل‌ها هستند. از لحاظ دلالت و كاركرد موضوعي نيز موضوعات اجتماعي، بيشتر از بقيّۀ موضوعات به كار رفته است.