كليدواژه :
ماكس وبر , نوع ايده‌آل , امكان عيني , ريكرت , ويندلباند , نوكانتي‌ها , مكتب جنوب غربي
چكيده فارسي :
وبر در مواضع مختلف تلاش كرده تا از مفهوم عينيت براي علوم اجتماعي و جامعه‌شناسي دفاع كند. اين تلاش از سويي براي گريز از نسبي‌گرايي اخلاقي و از سويي براي دور شدن از نسبي‌گرايي معرفتي است. او با ابزار عينيت از نسبي‌گرايي معرفتي فاصله گرفته و با تأكيد بر مفهوم چالشي شخصيت دانشمند از نسبي‌گرايي اخلاقي. در اين مقاله تلاش كرديم تا نگاهي تكويني به تحول مسئلة عينيت در انديشه وبر داشته باشيم. براي اين منظور تأثيرپذيري وبر از دو مفهوم مكتب نوكانتي‌هاي جنوب غربي آلمان، را پي‌جويي كرده‌ايم. وبر در ارائه نوع ايده‌آل وام‌دار ويندلباند بود و ربط ارزشي را هم از ريكرت اخذ كرد. ربط ارزشي در خدمت نوع ايده‌آل قرار گرفت و نهايتاً كل جامعه‌شناسي وبر بر آن ابتناء يافت. نوع ايده‌آل هرچند مفهومي تا حدممكن خالي از محتوا و عام است، اما رويكرد به آن مبتني بر ارزش‌هايي است كه دانشمند واجد آن است. علم اجتماعي هنگامي ممكن است كه يا اين ارزش‌ها در نفس‌الامر جهاني و عام باشند و يا به طريقي غيرمعرفتي و با فرايندي مشابه جهاني‌شدن، جهاني و عام بشوند. هرچند از برخي فقرات وبر رويكرد دوم هم استشمام مي‌شود، اما توجه به وجوه ريكرتي انديشه‌ي وبر، احتمال اول را تقويت مي‌كند. اين مقاله پژوهشي است پيرامون امكانات نوع ايده‌آل براي عينيت در علوم اجتماعي از منظر وبر.
