علائم و نحوه معالجه بيماري هاي مَثانه بر اساس مندرجات پنج متن مهمّ طبّي پزشكان ايراني در قرون سوم تا ششم هجري

زمينه و هدف: قرون سوم تا ششم هجري، در تاريخ علوم اسلامي، به عنوان «عصر طلايي طبّ اسلامي» شناخته مي‌شود؛ در اين عصر، پزشكان بزرگي همچون «ابن رَبَّن طبري»، «ابومنصور هرَوي»، «اَخويني»، «رازي»، «ابن سينا»، «ميسري»، «جرجاني» و... پابه عرصه گيتي گذاردند و با تحقيقات و آثار ارزشمند خود، نهال بارور طبّ اسلامي را به درختي تناوَر مبدّل ساختند كه براي سده هاي متوالي، بر اغلب حوزه هاي طبّي شرق و غرب، سايه گسترانيد.هدف از پژوهش حاضر، آن است كه مهمترين علل و عوارض بيماري هاي مثانه و دستورهاي درماني بر اساس پنج كتاب شاخص طبّي در فاصله قرن سوم تا ششم هجري يعني «فردوس الحكمه في الطبّ» اثر «ابوالحسن علي بن سهل الطبري»، «الحاوي في الطبّ» اثر «محمّد بن زكريا رازي»، «دانشنامه منظوم طبّي» اثر «حكيم ميسري»، «قانون في الطبّ» اثر «حسين بن عبدالله سينا» و «ذخيره خوارزمشاهي» اثر «سيد اسماعيل جُرجاني» بررسي شود؛ جستجوهاي نگارنده در سوابق مطالعاتي، نشان مي دهد كه پژوهش حاضر، به اين شكل و سياق، مسبوق به سابقه نيست.مواد و روش‌ها: در زمينه طبّ و آثار طبّي، تأليفات پر ارج اين دانشمندان، ضمن تكميل يافته هاي طبيبان متقدّم يوناني، سُرياني، هندي و... افزوده هاي بسياري در حوزه هاي طبّ پيشگيري، داروشناسي و مطالعات باليني به جهان پزشكي عرضه كرده اند كه شايستۀ توجّه فراوان است؛ از جمله بخش هاي مهمّ و قابل اعتنا در طبّ سنّتي، مبحث بيماري‌هاي مثانه و مجاري ادرار است؛ مواردي همچون نوشيدن آب هاي ناسالم، بيماري هاي عفوني، بروز سُدّه و امتلاء، ضربه خوردن و سقوط، ايجاد سنگ، و مواردي از اين قبيل، از جمله علل شايع مثانه و مجاري ادرار است كه در كتب طبّي بدان ها اشاره گرديده و بر مبناي روش توصيفي –تحليلي نگاشته شده است.يافته‌ها: در كتب طبّي موصوف، عمده ترين انواع بيماري هاي مثانه، نشانه هاي هر عارضه و نحوۀ درمان صحيح بيان شده است.ملاحظات اخلاقي: نگارندگان اين پژوهش، اصل امانت‌داري را در ارجاع‌دهي رعايت كرده‌اند.نتيجه‌گيري: نتايج تحقيق نشان مي دهد كه مؤلّفان كتب طبي موصوف كوشيده اند با بررسي نظرات پزشكان متقدّم، همراه با مشاهدات باليني خود، راهكارهاي درماني مناسبي را در اين مورد، ارائه نمايند.