رابطه ذات و صفات الهي ازنظر خواجه‌نصيرالدين طوسي

يكي از مسائل مهم و چالشي در باب صفات الهي، مسئله رابطه وجودي ذات و صفات الهي و كيفيت اتصاف ذات به صفات كمال است. خواجه‌نصيرالدين طوسي در كتاب تجريدالاعتقاد از نظريه «عينيت ذات و صفات كمالي خداوند» دفاع كرده و آن را بر ويژگي واجب ‌الوجود بودن خدا استوار ساخته است. اينك اين پرسش مطرح است كه چگونه مي‌توان فقط با اتكا بر وجوب وجود، نظريه عينيت صفات و ذات الهي را مدلَّل كرد. فرضيه مقاله حاضر با بهره‌گيري از روش توصيفي- تحليلي، آن است كه خواجه، مفهوم «وجوب وجود» را عنواني شامل براي برخي از مباني وجودشناختي و الهياتي خود قرار داده تا نظريه عينيت را مدلل كند. عمده مباني وجودشناختي او در اين مبحث، عبارت است از اشتراك مفهوم، اصالت و تشكيك وجود. همچنين بهره‌گيري او از برخي اصول الهياتي مانند «عينيت وجوب ذاتي با وجود حق‌تعالي» «وحدت واجب بالذات» «بساطت حقيقت واجب بالذات» و «استغناي واجب بالذات» كه براي استدلال كامل‌تر نظريه عينيت، مدد مي‌رساند.