تبيين و بررسي كاوش‌هاي زباني ويليمير خلبنيكوف، شاعر فوتوريست روسي

ويليمير خلبنيكوف يكي از شاعران برجستۀ روسي و از بنيان‌گذاران مكتب فوتوريسم در روسيه است. در ايران او را بيشتر به‌عنوان شاعر مي‌شناسند و پژوهش‌هاي زبان‌شناسي او چندان موردتوجه و بررسي قرار نگرفته است. خلبنيكوف در نظام شاعرانۀ سمبوليست‌ها تجديدنظر كرد. اگر در سنت سمبوليسم، واژگان چون نماد تصور مي‌شدند و با زباني شاعرانه در شعر نمود مي‌يافتند و معناي پنهان آن‌ها ارزش داشت، در نظام شعري خلبنيكوف، واژه‌ها با ساخت آوايي خود، داراي مفهوم ذاتي و ارزش شاعرانه بودند و به اين ترتيب وي توجهات را به گذشتۀ زبان معطوف داشت و تصورات رايج پيشين دربارۀ زبان را دچار تغيير و تحول ‌كرد. جستار پيش‌رو، به شيوۀ توصيفي ـ تحليلي، و با هدف گشودن چشم‌اندازي به دستاوردهاي فوريست‌هاي روسي، انجام شده است و به‌دنبال پاسخ به اين پرسش است كه كاوش‌هاي زباني خلبنيكوف، به‌عنوان يكي از شاخص‌ترين چهره‌هاي فوتوريسم روسي، چه بوده و چه برآيندي براي زبان روسي داشته است. با بررسي نظريات زباني شاعر، اين نتيجه حاصل شد كه تحقيقات زباني او باعث گسترش سامانۀ واژگان در زبان روسي و ايجاد يك زبان جهاني با نام «زائوم/ فرامعنا» شده است. زباني كه در آن آوا خود مولّد معناست. همچنين اين نتيجه حاصل شد كه بدون تحقيقات زباني خلبنيكوف، نظريات فرماليست‎ها امكان بروز و ظهور نمي‌يافت. از نظر اين شاعر همخوان‌ها در واژه نسبت‌به واكه‌ها اهميت بيشتري دارند؛ به‌ويژه نخستين همخوان كه معناي كل واژه را هدايت مي‌كند. لذا از نظر خلبنيكوف واژگاني كه با يك حرف همخوان مشابه آغاز مي‌شوند، معاني مشابهي را حمل مي‌كنند.