تحليل فرايند نظام گفتماني طرح‌واره‌هاي تنشي ـ عاطفي در شعر ادونيس و شاملو با رويكرد نشانه معناشناسي (مطالعۀ موردي شعر «مرثيه الحلّاج» و «مرگ ناصري»)

نشانه ـ معناشناسي ابزاري دقيق در خدمت مطالعه مكانيسم شكل‌گيري و توليد معناست. دو گونه مهم شناختي و عاطفي در جريان سيال گفتمان ادبي باعث توليد معنا مي‌شوند. از آنجا كه گفتمان حاكم بر  دو شعر «مرثيه الحلّاج» ادونيس و «مرگ ناصري» شاملو، برپايه ارتباط گستره‌اي و فشاره‌اي بنا نهاده شده است، اين مقاله در صدد آن است تا با استفاده از روش تحليلي ـ توصيفي و به شيوۀ تطبيقي به بررسي نظام تنشي ـ عاطفي موجود در اين دو شعر بپردازد و ضمن تطبيق اشعار، سازوكارهاي شكل‌گيري، توليد، تداوم معناي عاطفي و تعامل آن با ساير معاني را  تبيين كند و چگونگي شراكت نشانه‌معناها در توليد معنا را توضيح دهد. هدف از ارئۀ اين مقاله بررسي ويژگي‌هاي حسّي ـ ادراكي اين دو شعر است تا نشان داده شود كه چگونه «موضع گفتماني»، «اتّصال و انفصال گفتماني»، «تأثير افعال»، «دورنماسازي»، «ريتم و آهنگ» و «تنش و بر خلاف جريان حركت كردن» به تعالي و جاودانگي منجر مي‌شود و عناصر سازنده گفتمانِ دو گفته‌پرداز در جهت جاودانه كردن نام و خاطره دو شَوِشگر است.  به‌عبارت ديگر اين مقاله درپي آن است تا نشان دهد كه چگونه حلّاج و ناصري از طريق رابطه احساسي و تنشي از منِ شخصي عبور كرده و سپس در فرايندي ايثارگرايانه، برخلاف جهت معمول حركت‌كننده و استعلايي به جاودانگان مي‌پيوندند. يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه عناصر دخيل در سازوكارهاي توليد گفتمان عاطفي، درنهايت امر در جهت تثبيت معناي موردنظر دو گفته‌پرداز عمل كرده‌اند.