شناسايي عوامل موثر بر تحولات الگوي سكونت شهري از منظر بوم‌شناسي اجتماعي در ابعاد مختلف به روش تحليل محتوا

اهداف: شهرها به دليل برخورداري از ويژگي‌هاي خاص اقتصادي و اجتماعي همواره جاذب جمعيت بوده‌اند. البته اين تحركات جغرافيايي، خاص مهاجران نبوده و ساكنين شهرها نيز با هدف ارتقاء پايگاه اجتماعي، دائماً در حال تغيير محل سكونت خود هستند. مجموعه اين تحولات اجتماعي-فضايي، تاثيرات به‌سزايي بر الگوي سكونت شهري مي‌گذارد كه پيچيدگي فرآيند برنامه‌ريزي شهري را دوچندان مي‌كند. لذا آگاهي از عوامل موثر بر اين تحولات، بسيار ضروري است. از اين رو، مقاله حاضر از طريق رويكرد بوم‌شناسي اجتماعي، به شناسايي عوامل موثر بر الگوي سكونت شهري پرداخت. روش‌شناسي: اين پژوهش با روش تحليل محتوا و در سال 1400 انجام شد. انتخاب محتوا از ميان منابع انگليسي، از صاحب‌نظران بوم‌شناسي اجتماعي و به شرط پرداختن به مباحث مرتبط با سكونت شهري، انتشار در بازه زماني 1925 به بعد و در دسترس‌بودن نسخه الكترونيكي انجام شد. نهايتاً 18 مطالعه دست اول انتخاب و فرآيند خلاصه‌سازي، كدگذاري و مقوله‌بندي صورت پذيرفت. در آخر، مفاهيم، مقوله‌ها و عوامل تحقيق، تحت تحليل‌هاي كمي قرار گرفتند. يافته‌ها: يافته‌ها از تحليل متغير اول نشان داد كه به ترتيب، مفاهيم با ابعاد اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي بيشترين فراواني را داشتند. يافته‌ها از تحليل متغير دوم نيز حاكي از اين بود كه از بين عوامل 10گانه موثر بر الگوي سكونت، عوامل فاصله اجتماعي و تحرك اجتماعي-فضايي بيشترين فراواني را دارند. يافته‌هاي ناشي از تحليل همبستگي ميان اين عوامل نيز نشان داد كه عامل تجانس اجتماعي به دليل همبستگي بالا با شش عامل ديگر، بيشترين تاثير را بر الگوي سكونت شهري داشت. نتيجه‌گيري: نتايج حاكي از آن بود كه عوامل 10گانه تحقيق، از طريق شبكه‌اي از تاثيرات و تاثرات، تحولات اجتماعي-فضايي را رقم زده و الگوي سكونت در شهرها را دستخوش تغيير كردند.