تبيين ماهيت دولت در انديشه سياسي ابن سينا و آيت‌الله خامنه‌اي: رويكردهاي مفهومي، كاركردي و ساختاري

دولت به منزله ابزاري در جهت تنظيم امر سياسي در حيات بشري، نقش تعيين‌كننده‌اي در نظارت و كنترل اجتماعات انساني ايفا مي‌كند. با توجه به اينكه «نظريه دولت» يكي از مباحث كليدي حوزه انديشه سياسي است، هدف مقاله حاضر بررسي و شناخت آن در آرا و انديشه‌هاي ابن سينا و آيت‌الله خامنه‌اي از حيث منشأ و ماهيت دولت و رابطه آن با سه وجه مفهومي، كاركردي و ساختاري است. با توجه به مسئله پژوهشي مطرح شده، در مقاله حاضر به روش توصيفي- تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه‌اي، چنين نتيجه‌گيري و استنتاج شد: در دولت نبوي ابن سينا،مفهوم ارگانيكي با ساختار حداكثري بر مبناي وظايفي كه او براي پيامبر و نبي قائل بوده، مدّ نظر است. در دولت توحيدي مبتني بر آموزه‌هاي فقهي آيت‌الله خامنه‌اي نيز با توجه به اصل توحيد، دولت يك پيكره واحد بوده كه در نظام ولايت تجلي مي‌يابد و مجموع روابط بين اجزاء، جمهوريت و اسلاميت آن را تشريح مي‌كند. فقه اكبر تعيين‌كننده كليت دين و تشريح‌كننده ساختار حداكثري دولت است. به عقيده ابن سينا و همچنين معظم‌له، حاصل پيروي از دولت‌هاي فوق، همانا سعادت دنيوي و از همه بالاتر رستگاري اخروي است. اين در حالي است كه در انديشه معظّم‌له، سعادت انساني تنها در يك جامعه توحيدي بر پايه ولايت فقيه تحصيل مي‌شود و اولين و مهم‌ترين وظيفه دولت، تحول معنوي و روحي انسان است. همچنين ابن سينا نبي را ضرورت اجتماعات انساني دانسته و بهترين قانون عادلانه را برگرفته از شريعت مي‌داند.