رونديابي ضريب تشت تبخير و پيش‌نگري مقدار تبخير از تشت تحت سناريوهاي واداشت تابشي در چند ايستگاه منتخب ايران

تبخير از تشت يكي از مولفه هاي مهم در مديريت منابع آب و برآوردهاي نياز آبي گياهان مي باشد. اين مطالعه با دو هدف بررسي روند تغييرات زماني ضريب تشت (Epan/ETo) در دوره پايه (2018-1993)با استفاده از آزمون‌هاي ناپارامتري و ارائه چشم انداز تغييرات آتي مقادير تبخير از تشت حاصل از مدل PenPan با استفاده از برونداد مدل اقليمي CNRM-C5 تحت سناريوهاي تغيير اقليم RCP4.5 و RCP8.5 انجام شد. در بخش نخست، روند ماهانه مقادير ضريب تشت با دو آزمون من كندال و تخمين گر شيب سن در دوره گرم سال (بهار و تابستان) بررسي شد. نتايج آزمون من-كندال در دوره پايه نشان‌دهنده روند كاهشي تبخير از تشت در ايستگاه‌هاي اهواز، مشهد، بوشهر و روند افزايشي در ايستگاه كرمان است كه در اين ميان، بالاترين شيب كاهشي بر اساس روش شيب تخمين‌گر سن مربوط به ايستگاه بوشهر مي باشد. در بخش دوم جهت پيش نگري كمي مقادير تبخير از تشت  مدل تجربي  PenPan با استفاده از برونداد مدل اقليمي درسه دوره آينده 2049-2020، 2079-2050 و 2100-2080 استفاده شد. نتايج مويدافزايشي در تبخير از تشت در ايستگاه كرمان و كاهش در ايستگاه‌هاي اهواز، بوشهر و مشهد مي‌باشد. انتظار مي رود متوسط تغييرات تبخير از تشت براي دوره آينده نزديك، مياني و دور نسبت به دوره پايه به ترتيب 4.7 درصد برابر با 53.4 ميلي‌متر، 6.2 درصد برابر با 82 ميلي‌متر و 8.8 درصد برابر با 112 ميلي‌متر، كاهش يابد. نتايج آزمون من-كندال در دوره پايه نشان داد، ايستگاه‌هاي مورد مطالعه به جز ايستگاه يزد روند كاهشي معناداري را در ضريب تشت تبخير تجربه كرده‌اند. در اين ميان، ايستگاه يزد كمترين ضريب معنا‌داري (در سطح 99%) را دارد كه مقدار آن برابر با 1.9- ميلي‌متر مي باشد.عليرغم افزايش پيش نگري شده در دماي ايستگاههاي مشهد، بوشهر و اهواز، چشم انداز تبخير از تشت كاهشي است، كه اين پديده تناقض تبخير، مي تواند مطابق تحقيقات پيشين، بر اساس كاهش تابش ورودي توجيه شود.