پيش‌بيني مهارت‌هاي اجتماعي در اختلال طيف اتيسم بر اساس سبك‌هاي دلبستگي: نقش ميانجي تنظيم هيجاني

مقدمه: كيفيت تعامل والد- كودك نقش اصلي در تحول بهنجار كودكان دارد. اكتساب مهارت هاي اجتماعي نيز بخشي از فرآيند اجتماعي شدن كودك به شمار مي رود و به روابط هيجاني مطلوب منجر مي شود. هدف از پژوهش حاضر، تعيين نقش سبك هاي دلبستگي در پيش بيني مهارت هاي اجتماعي كودكان دچار اختلال طيف اتيسم و تعيين نقش ميانجي تنظيم هيجاني در اين رابطه بود.روش: در مطالعۀ توصيفي- تحليلي، 420 كودك(315 پسر، 105 دختر) 6 تا 8 سال دچار اختلال طيف اتيسم در سال تحصيلي 1399-1400از مدارس اتيسم و كلينيك هاي شهر تهران، به شيوه در دسترس با پرسشنامه غربال‌گري طيف اتيسم و ماتريس‌هاي پيش‌رونده ريون، ارزيابي شدند. 102 كودك (24 دختر و 78 پسر)كه نمره 19 و بالاتر در پرسشنامه غربال‌گري طيف اتيسم و نمره بالاتر از 70 در ماتريس‌هاي پيش‌رونده ريون، گرفتند انتخاب شدند و والدين آنها نيمرخ مهارت‌هاي اجتماعي اتيسم ، مقياس دلبستگي در كودكي ميانه، و فهرست تنظيم هيجاني را تكميل كردند. داده‌ها با استفاده از روش تحليل مسير در نرم‌افزار SPSS Macro نسخه 24، تجزيه و تحليل شدند.يافته‌ها: ماتريس همبستگي اسپيرمن نشان داد كه سبك دلبستگي با مهارت‌هاي اجتماعي رابطه منفي و مستقيم (0.42- =r) دارد و با حركت از دلبستگي ايمن به ناايمن، مي توان ضعف در مهارت‌هاي اجتماعي را پيش‌بيني نمود. همچنين تنظيم هيجاني با مهارت‌هاي اجتماعي، همبستگي مثبت (0.57=r) داشت. تحليل مسير نشان داد كه با افزايش يك واحد تنظيم هيجاني، 0.89 واحد به مهارت‌هاي اجتماعي افزوده مي‌شود. اگرچه، سبك‌هاي دلبستگي، تأثير مستقيم بر مهارت‌هاي اجتماعي نداشت ولي تنظيم هيجاني بطور معنادار در ارتباط بين سبك‌هاي دلبستگي با مهارت‌هاي اجتماعي نقش ميانجي داشت.نتيجه‌گيري: با توجه به نقش ميانجي تنظيم هيجاني در رابطه بين سبك‌هاي دلبستگي با مهارت‌هاي اجتماعي در كودكان دچار اختلال طيف اتيسم مي‌توان نتيجه گرفت كه والدين نقش مهمي در ايجاد سبك دلبستگي ايمن دارند و به كودكان كمك مي‌كنند با تنظيم هيجاني، مهارت‌هاي اجتماعي را كسب كنند.