بررسي ابعاد تاريخي-ادبي «مغازي‌النبي»؛ يگانه منظومۀ تاريخ پيامبر در كشمير

در ميان آثار ادبي روايت بخش هايي از زندگي پيامبر و ستايش از ايشان پربسامد است اما اندك‌شماري از متون ادب فارسي به روايت كامل زندگي پيامبر پرداخته اند كه يكي از مهم ترين اين آثار، منظومۀ«مغازي‌النبي» صرفي كشميري است كه فرسنگ ها دورتر از پايتخت سياسي ايران در كشمير، سروده شده است. اين اثر، نمونۀ بي همتا‌ و جامع از تاريخ پيامبر به‌شمار مي‌رود كه گمنام مانده است. اين نوشتار در پي پاسخ به اين سوال است كه مؤلفه‌هاي «مغازي‌النبي» به‌عنوان يك «منظومۀ تاريخي» وشيوۀ روايت صرفي از تاريخ پيامبر چگونه است؟ روش پژوهش توصيفي-تحليلي است و در آن ضمن معرفي صرفي، به تحليل ساختار «مغازي‌النبي» در پنج مختصۀ «تاريخ‌نگاري»، «رويكرد تحليلي»، «جزئي‌نگري»، «روايت‌گري» و «انعكاس اعتقادات» پرداخته شده است. حاصل پژوهش بيانگر آن است كه صرفي همانند مورخان، به شيوه‌اي مستند جزئيات زندگي پيامبر را شرح داده است كه نمي‌خواهد هيچ‌يك از وقايع و شخصيت‌هاي زمان ايشان فراموش شود؛ ازاين‌رو، به‌جاي استفاده كردن از زبان شاعرانه و عناصرادبي، در پي روايت تاريخ  با زباني ساده است؛ به‌گونه اي‌كه، كيفيت روايت بر عناصر شاعرانۀ متن تسلط دارد.