اشتراك‌گذاري داده‌هاي پژوهشي مطالعه موردي: اعضاي هيئت علمي پزشكي

هدف: ساده‌سازي پژوهش‌ها و ايجاد حجم بزرگي از داده‌ها  به دليل توسعه فناوري‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي، به ارائه الگوي علمي نويني در پژوهش‌هاي علمي با عنوان الگوي علمي چهارم پژوهش يا پژوهش‌هاي مبتني بر داده انجاميده است. لذا اين پژوهش به تحليل وضعيت اشتراك‌گذاري داده‌هاي پژوهشي، ميان پژوهشگران دانشگاه علوم پزشكي كرمان پرداخته است.روش‌شناسي:  پژوهش از نوع توصيفي پيمايشي است. جامعه پژوهش كليه اعضاي هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي كرمان بالغ بر 521 نفر بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول كوكران 220 نفر برآورد شد. ابزار گردآوري داده‌ها پرسشنامه‌ايي محقق‌ساخته است كه روايي آن از طريق صوري سنجيده شده است و ضريب آلفاي كرونباخ 886/. نشان دهنده اعتبار پرسشنامه مي‌باشد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌هاي آماري توصيفي مورد نياز، همچون فراواني، درصد فراواني، ميانگين و انحراف استاندارد، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته‌ها: وضعيت اشتراك‌گذاري داده‌هاي پژوهشي از جنبه عوامل انساني با ميانگين 3.67 در شرايط نسبتا مطلوبي قرار دارد. در بين متغيرهاي عوامل انساني، عامل درك اهميت و ضرورت اشتراك‌گذاري داده با ميانگين 4.21 از وضعيت بهتري نسبت به ساير گويه‌ها برخوردار است. همچنين وضعيت اشتراك‌گذاري داده‌هاي پژوهشي عوامل فني با ميانگين 2.58  و از جنبه عوامل سازماني با ميانگين 2.35 در وضعيت نسبتا مطلوب قرار دارد. در ميان گويه‌هاي عوامل سازماني به ترتيب برگزاري دوره‌هاي آموزشي، حمايت مديران عالي سازمان، استانداردها و آئين‌‌‌نامه‌ها، وجود برنامه خاصي براي اشتراك‌گذاري داده و مجراهاي ارتباطي ميان پژوهشگران از وضعيت نامطلوبي برخوردار است. همچنين اشتراك‌گذاري داده‌هاي پژوهشي از جنبه عوامل حقوقي با ميانگين 2.36 داراي وضعيت نسبتا مطلوبي است. چارچوب‌هاي قانوني، وضعيت كنترل شيوه دسترسي به داده‌ها و الزام سازمان به اشتراك‌گذاري داده‌ها در  طرح‌هاي پژوهشي، در وضعيت نامطلوبي است. عوامل فرهنگي در ارتباط با اشتراك‌گذاري داده‌ها، با ميانگين 3.95 در وضعيت مطلوبي است. از بين گويه‌هاي اين بُعد، فقط دو گويه سازوكارهاي تشويقي و انگيزشي و كاهش رقابت ناسالم در وضعيت نسبتا مطلوب قرار دارندنتيجه‌گيري: نتايج پژوهش حاكي از اين است كه جهت بهره‌مندي جامعه علمي پژوهشي كشور از مزاياي فراوان اشتراك‌گذاري داده مي‌توان برنامه‌هايي چون تشويق فرهنگ اشتراك‌گذاري داده، برگزاري دوره‌هاي آموزشي، طراحي موافقت‌نامه اشتراك‌گذاري داده، حمايت از حريم خصوصي و محرمانگي داده، حمايت‌هاي مالي، تقويت زيرساخت‌هاي فناوري را در دستور كار سازمان‌هاي پژوهشي و دانشگاه‌ها قرار داد. همچنين طراحي و اجراي يك برنامه مديريت داده منظم باعث خواهد شد تا ارتباط با حوزه‌هاي توليد، ساماندهي، مديريت و آماده‌سازي داده‌هاي تخصصي پزشكي، فرايند اشتراك‌گذاري را براي بهره‌برداري‌هاي آينده آماده كند.