كاربست نظريۀ هليدي و حسن در انسجام متني نهج‌البلاغه(مطالعۀ موردپژوهانۀ خطبۀ 181)

نظريۀ انسجام متني هليدي و حسن، يكي از مقوله‌هاي مهم زبان‌شناسي معاصر است كه برخلاف نظريات صِرف ساخت‌گرايي، توجه مهمي به ساختارهاي زباني در بافت موقعيتي دارد و به واسطۀ آن مي‌توان نتايج قابل تأملي را در زمينۀ ميزان انسجام متن ارائه داد. در نظرگاه آنان، عوامل انسجام متن در سه دستۀ دستوري، واژگاني و پيوندي قرار مي‌گيرد. در پژوهش حاضر، ابعاد سه‌گانۀ انسجام در خطبۀ 181 نهج‌البلاغه، بررسي شد؛ به طوري كه انسجام دستوري با بسامد 44 درصد، بيشترين سهم انسجام را در خطبه داشته است و انسجام واژگاني با بسامد 43 و انسجام پيوندي با بسامد 13 درصد به ترتيب در جايگاه بعدي اهميت قرار دارند. اين فراواني نشانگر آن است كه برجستگي كلام اميرالمؤمنين، علاوه بر محتواي ژرف آن، مرهون كاربست هوشمندانۀ عوامل پيوندسازي است كه از اين همايش و تفكر در كنه معاني و مضامين آن  حاصل مي‌گردد و از عظمت جايگاه آن پرده برمي‌دارد.