وضعيت ارائه خدمات پيشگيري و مديريت بيماريهاي غير واگير كشور ايران در شرايط عالم گيري COVID-19 در نظام مراقبت‌هاي اوليه سلامت

زمينه و هدف:  شواهد نشان مي دهد كه پاندمي 19- COVIDداراي اثرات معني داري بر بيماريهاي غيرواگير است. اين مطالعه با هدف تحليل وضعيت ارائه خدمات پيشگيري و مديريت بيماريهاي غيرواگير كشور در سطح نظام مراقبت هاي اوليه سلامت (PHC) در طي پاندمي COVID-19 انجام گرفته است. مواد و روش ها: در اين مطالعه تحليل وضعيت، ابتدا دستورالعمل ها و بخشنامه هاي ابلاغي در سطح  نظام PHC از آغاز پاندمي تا پايان شهريورماه سالجاري، بصورت دستي و الكترونيك بازيابي و مواردي كه كه مشتمل بر يك تصميم يا اقدام در رابطه باحاكميت و سازوكارهاي هماهنگي براي ارائه خدمات بيماري هاي غيرواگير در مراحل بحران و بازگشايي بودند، وارد مطالعه و تحليل شدند.سپس وضعيت ارائه خدمات بيماريهاي غيرواگير در قالب يك مدل ارائه خدمت در شرايط كم خطر، بينابيني و پرخطر پاندمي تدوين شد. سرانجام، تحليل وضعيت با استفاده از آناليز SWOT انجام و راهبردهاي پيشنهادي استخراج گرديد. يافته‌ها: 25 مورد از 199 بخشنامه و دستورالعمل بازيابي شده در طي پاندمي، تحليل شدند. در مرحله بحران، اكثر خدمات غربالگري، خطرسنجي و تشخيصي به حالت تعليق درآمده و پيگيري و مراقبت از بيماران مبتلا به بيماريهاي غيرواگير عمدتا بصورت تلفني انجام شد. در مرحله بازگشايي، راهبردهاي عمومي براي افزايش ظرفيت و جبران مراقبت هاي به تأخير افتاده اتخاذ و  برنامه ارائه خدمات اساسي براي بيماريهاي غيرواگير اصلي در نظام PHC در شرايط سه گانه پاندمي تهيه شد. سرانجام،  راهبردهاي اصلي با رويكرد ادغام و تمركز بر خدمات اساسي، ضمن در نظرگرفتن گروه هاي آسيب پذير و استفاده از فناوري هاي سلامت الكترونيك پيشنهاد شد. نتيجه‌گيري: نتايج مطالعه بر وقفه در ارائه خدمات اساسي بيماريهاي غيرواگير در مرحله بحران، ضمن اتخاذ راهبردهايي براي پاسخ در شرايط پاندمي دلالت دارد. بازنگري دستورالعمل هاي COVID-19 با تمركز ويژه بر خدمات پيشگيري و مديريت بيماري هاي غيرواگير توصيه مي گردد