تحليل گرافيكي پايداري عملكرد دانه براي گزينش لاين‌هاي اميدبخش برتر جو (.Hordeum vulgare L) در مناطق معتدل

مطالعه برهمكنش ژنوتيپ و محيط، سازگاري و پايداري عملكرد دانه ارقام در شرايط مختلف محيطي از اهميت ويژه اي در برنامه هاي به نژادي جو برخوردار است. به منظور ارزيابي سازگاري و پايداري عملكرد دانه لاين هاي اميدبخش جو، آزمايشي با 19 لاين همراه با رقم شاهد به رخ طي دو سال زراعي (1395 تا 1397) در هشت ايستگاه تحقيقاتي (كرج، ورامين، نيشابور، مشهد، بيرجند، زرقان، يزد و اصفهان) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. تجزيه واريانس مركب داده ها انجام شد و سپس جهت ارزيابي سازگاري و پايداري ارقام و لاين ها از روش چند متغيره GGE باي پلات استفاده شد. ميانگين عملكرد دانه ژنوتيپ هاي جو در مجموع تمام مكان هاي مورد بررسي، در دامنه اي بين 5208 تا 5870 كيلوگرم در هكتار قرار داشت. بر اساس نتايج حاصل از روش GGE باي پلات، سهم مؤلفه اصلي اول از تغييرات كل 16/30 و سهم مولفه اصلي دوم 22/28 درصد و اين دو مولفه در مجموع حدود 38/58 درصد از كل تنوع موجود را توجيه كردند. ژنوتيپ هاي مناسب در هر ابرمحيط با استفاده از باي پلات چند ضلعي شناسايي شدند. نتايج نشان داد كه محيط كرج به شرايط محيط مطلوب نزديك تر بود. بررسي همزمان سازگاري و عملكرد ژنوتيپ ها با استفاده از باي پلات مختصات محيط متوسط نشان داد كه ژنوتيپ G7 جزء ژنوتيپ هاي برتر از نظرعملكرد و داراي سازگاري بالا بود. در مجموع بر اساس نتايج اين تحقيق، ژنوتيپ G7 ژنوتيپ مطلوب بوده و نزديك ترين ژنوتيپ ها به آن ژنوتيپ هاي G5، G13، G20 و G4 بودند. لاين هاي اميدبخش جو مورد ارزيابي از عملكرد دانه بالا، سازگاري عمومي و پايداري مطلوب در مناطق معتدل كشور برخوردار بودند. از بين اين ژنوتيپ ها مي توان لاين يا لاين هاي اميدبخش را پس از بررسي در آزمايشات تحقيقي ترويجي در مزارع كشاورزان مناطق معتدل كشور كه در مقايسه با ارقام شاهد عملكرد بالا و خصوصيات مطلوبي داشته باشند، براي نام گذاري و معرفي گزينش نمود.