بررسي و بازتاب انسان كامل و مقامات آن در نهج البلاغه و شاهنامه فردوسي

انسان كامل از تعابيري است كه عرفا در مباحث خود، پيرامون مسائل هستي‌شناختي به كار برده‌اند. انسان كامل، كامل‌ترين تجلّي عيني حق تعالي بوده و از اين روي آينه تمام‌نماي جمال و جلال خداوندي و لاجرم واسطه در آفرينش امري و خلقي است. نهج‌البلاغه و شاهنامه به معرفي، تفسير و تبيين ويژگي‌هاي انسان‌هاي والا و كامل پرداخته است؛ بنا بر پژوهش‌هاي پيشين، اين دو كتاب به عنوان منبع مهم در روش‌هاي دست‌يابي به آن محسوب مي‌شوند. جستار حاضر به بررسي ويژگي‌هاي انسان كامل و مقامات آن در نهج‌البلاغه و شاهنامه پرداخته و با رويكردي توصيفي- تحليلي به بخشي از كلام امام علي (ع) و ديدگاه فردوسي دربارۀ انسان‌هاي برتر پرداخته اند. نتيجه حاصل از اين پژوهش دست‌يابي به برائت از ويژگي‌هاي ناشايست و جذب ويژگي‌هاي پسنديده است؛ آن‌چه بيشتر در اين پژوهش مورد بررسي قرار گرفته است؛ سجاياي اخلاقي همانند: نيكي و احسان، عدالت و دادگري، خردورزي، وفاي به عهد و حفظ اسرار است. اين ويژگي‌ها از دريچه علم اخلاق مورد بررسي قرار گرفته است و هر كدام نشان دهندۀ جايگاه انسان كامل و جامع است. در اين پژوهش درك اين مفهوم از دريچه علم اخلاق مورد خوانش تطبيقي صورت گرفته و آن‌چه به دست آمده است، حاكي از آن است كه ويژگي‌ها و سجاياي اخلاقي و نيز حضور انسان كامل در هر دو كتاب مورد مطالعه، بسامد بيشتري داشته است.