هم‌سنجي اثربخشي شناخت‌درماني مبتني بر ذهن‌آگاهي و شفقت‌درماني بر افكارخودآيند منفي، علائم روان‌شناختي، شدت درد و كيفيت زندگي

زمينه و هدف سندرم فيبروميالژيا يك بيماري مزمن همراه با درد گسترده اسكلتي‌عضلاني است كه در درجه اول زنان را مبتلا مي‌كند و بر بسياري از ابعاد زندگي روان‌شناختي و اجتماعي فرد تأثير منفي مي‌گذارد. اين پژوهش با هدف هم‌سنجي شناخت‌درماني مبتني بر ذهن‌آگاهي و شفقت‌درماني بر افكارخودآيند منفي، علائم روان‌شناختي، شدت درد و كيفيت زندگي در بيماران مبتلا به فيبروميالژيا انجام شد. مواد و روش ها اين مطالعه، يك مطالعه نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون‌ـ‌پس‌آزمون با 2 گروه آزمايش و 1 گروه كنترل است. جامعه آماري اين پژوهش را تمامي افراد داراي علائم فيبروميالژياي مراجعه‌كننده به كلينيك درد مهرگان منطقه 3 ميرداماد، كليلينك درد سيدخندان منطقه 4 تهران و كلينيك درد بيمارستان طالقاني منطقه 1 تهران تشكيل دادند. از اين جامعه 30 نفر به‌صورت دردسترس انتخاب شدند و به‌صورت تصادفي ساده در 3 گروه آزمايشي 1، گروه آزمايشي 2 و كنترل قرار داده شدند. تعداد افراد نمونه 30 نفر بودند كه هركدام از اين گروه‌ها شامل 10 نفر بودند. ابزارهاي به‌كار‌رفته در اين پژوهش شامل پرسش‌نامه كيفيت زندگي سازمان بهداشت جهاني، پرسش‌نامه شدت درد، پرسش‌نامه علائم روان‌شناختي (اضطراب، استرس و افسردگي) ، پرسش‌نامه افكارخودآيند منفي بود. ملاحظات اخلاقي اين مطالعه با شناسه IR. IAU. ARAK. REC. 1400.005 به تصويب كميته اخلاق در پژوهش دانشگاه آزاد اسلامي واحد اراك رسيده است. يافته ها تجزيه‌و‌تحليل داده‌ها به‌روش تحليل كوواريانس اثربخشي هر دو مداخله شناخت‌درماني مبتني بر ذهن‌آگاهي و شفقت‌درماني بر 4 متغير شدت درد، علائم روان‌شناختي، افكار خودآيند منفي و كيفيت زندگي را تأييد كرد (0/05 P). مقايسه دو روش مداخله نشان داد دو مداخله اجرا‌شده، اثربخشي تقريباً يكساني بر شدت درد، علائم روان‌شناختي و افكار خودآيند منفي داشتند (P 0/05).اما اثربخشي مداخله ذهن آگاهي بر كيفيت زندگي به طور معنا داري بيشتر از مداخله شفقت درماني بود(0/05 P) نتيجه گيري نتايج بيانگر آن است كه رويكردهاي درماني شناخت‌درماني مبتني بر ذهن‌آگاهي و شفقت‌درماني براي افراد داراي بيماري فيبروميالژياي تحت درمان مناسب است.