بازكاوي استعاره‌هاي مفهومي ماده «شَعَرَ» در نهج البلاغه بر اساس مدل ليكاف و جانسون

در گفتمان ديني همواره براي بيان امور انتزاعي از استعاره استفاده شده و مفاهيمي كه درك آن براي بشر سنگين به نظر مي‌آمد در قالبي ملموس و آشنا براي افراد تبيين شده است؛ استعاره از ديدگاه شناختي صرفاً يك مقوله زباني نيست بلكه بوسيله استعاره مي‌توان به نحوه تفكّر گويندۀ كلام و مؤلفه‌هاي ذهني كه موجب ايجاد ارتباط بين دو حوزه (مبدأ و مقصد) در ذهن گوينده شده است دست يافت. در استعاره‌هاي مفهومي، استعاري بودن زبان، ناشي از استعاري بودن انديشه دانسته مي‌شود و استعاره‌هاي زباني بازتاب استعاره در فكر به شمار مي‌روند. بر اين اساس پژوهش پيش رو با روش توصيفي -تحليلي و بر پايه نظريه شناختي استعاره به دنبال بررسي مفاهيم انتزاعي است كه امام علي عليه السلام با كاربست ماده «شَعَرَ» در مشتقّات گوناگون با معناي «لباس زيرين» آنها را براي مخاطبين عيني‌سازي و درك آن را تسهيل نموده‌اند. يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه در كلام علي عليه السلام، لباس و پوشش زيرين به عنوان ابتدايي‌ترين مفاهيم ملموسي كه بشر آن را شناخته و درك نموده است در چندين استعاره مفهومي به عنوان حوزه مبدأ براي عيني‌سازي و تسهيل حوزه هاي مقصدِ اطاعت از خداوند، تقوا، محبت و رحمت، معارف قرآن، حزن و اندوه ممدوح، طمع، صبر، خوف و خشيت، تواضع و خواصّ به كار بسته شده‌است و براساس مؤلفه ‌هاي متفاوت و محسوسِ حوزه مبدأ براي مخاطبان، توانسته به چندين حوزه مقصد متفاوت نگاشت شود و مفاهيم والاي انتزاعي و معنوي را به مخاطبان تفهيم و عيني سازي نمايد و براي كاربست آن ها بعد از لمس عيني هيچ حجتي باقي نگذارد.