الحاد هستي‌شناختي نيچه و آثار رواني- فرهنگي آن

پرسش‌هايي چون آيا خدايي هست؟ و آيا اعتقاد به خدا، زندگي را معنادار مي‌سازد؟ از جمله زنده‌ترين پرسش‌هاي فلسفي هستند و نيچه به هردو پرداخته است. او با طرح صورتي از استدلال اختفاي الهي وجود خدا را نفي كرده و برآن است كه اگر تعريف اديان توحيدي از خدا را پذيرا شويم، نمي‌توانيم سكوت وي را در طول تاريخ و در عرض جغرافيا توجيه نماييم. نيچه سپس كوشش مي‌كند تا درباب كمرنگ شدن نقش باور به خدا در معنا بخشيدن به زندگي آدمي تأمل كند. وي با برساختن شخصيت‌هاي تمثيلي همچون ديوانۀ چراغ بدست، قديس پير، پاپ بازنشسته و زشت‌ترين انسان تلاش دارد تا نشان دهد كه وقوف به مرگ خدا چگونه حيات انسان را دستخوش بحران معنوي خواهد ساخت. آموزۀ ابرانسان براي پر كردن خلأ پديد آمده از مرگ خداست كه مطرح مي‌گردد. ولي استدلال نيچه در رد وجود خدا ناتمام است و از پس استقرار يك هستي‌شناسي الحادي برنمي‌آيد. همينطور گره زدن خداباوري به زندگي‌ستيزي و كين‌توزي توسط وي، گرچه متكي به بعضي نمونه‌ها در اديان و مذاهب است، ولي آشكاركنندۀ پيوندي ضروري نيست. نيز آموزۀ ابرانسان چنان دست‌نايافتني‌ست كه موجبات ناخشنودي رواني آدمي را پديد مي‌آورد.